Pomoc uchodźcom w ramach działalności CSR – rozliczenie VAT

Polityka CSR a prawo do odliczenia

Spółka zadeklarowała chęć udzielenia pomocy uchodźcom, w formie nieodpłatnego zakwaterowania (we własnym hotelu) oraz wyżywienia (usług gastronomicznych i nieodpłatnego wydania artykułów spożywczych na swoich stacjach paliw). Miała też ponosić koszty zużycia wody i energii, serwisu sprzątającego, usług prania, wyposażenia pokoi w środki czystości itp.

Planowane działanie wpisuje się w inicjatywy podejmowane przez spółkę w ramach CSR. Ma budować pozytywny wizerunek spółki jako podmiotu uwzględniającego interesy społeczne. Umożliwi utrzymanie pozycji spółki na rynku, pozyskiwanie nowych klientów dostrzegających prospołeczny wymiar biznesu i pozwoli na dalszy, intensywny rozwój.

Spółka pytała, czy będzie jej przysługiwać prawo do odliczenia VAT od wydatków związanych z tymi działaniami i czy będzie zobowiązana do rozliczenia VAT należnego w przypadku nieodpłatnego przekazania towarów i nieodpłatnego świadczenia usług w ramach CSR.

KIS wskazała, że:

• jakkolwiek podejmowanie przez podatnika działań w ramach CSR jest z pewnością pożądane choćby ze względu na interes społeczny, nie oznacza to, że we wszystkich tego typu inwestycjach przedsiębiorca ma prawo do odliczenia VAT od wydatków na ten cel; odliczenie VAT jest związane wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi w ramach działalności gospodarczej,
• w każdej konkretnej sytuacji należy rozważyć, czy podejmowane przez przedsiębiorcę czynności w ramach CSR mają związek z działalnością opodatkowaną i wpływ na powstanie obrotu,
• prawo do odliczenia VAT od wydatków ponoszonych w ramach CSR jest uzależnione od okoliczności konkretnego przypadku, a w szczególności charakteru poniesionego wydatku i profilu prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej; każda sprawa, w której przedsiębiorca pyta o rozliczenia w VAT, powołując się na CSR, jest traktowana indywidualnie.

Brak związku z działalnością opodatkowaną

W odniesieniu do sytuacji spółki KIS stwierdziła, że nie „odbiera” jej prawa do działalności dobroczynnej, jednak sam fakt, że spółka chce wspierać obywateli Ukrainy w związku z zaistniałym konfliktem zbrojnym i to, żeby postrzegano spółkę jako dobry, świadomy i odpowiedzialny podmiot, nie jest wystarczającym warunkiem, aby uznać, że w każdym przypadku istnieje chociażby pośredni związek takich działań z działalnością gospodarczą spółki.

Zdaniem KIS spółka nie wykazała racjonalnego związku przyczynowo-skutkowego między wszystkimi wydatkami (w ujęciu ogólnym) na pomoc obywatelom Ukrainy a osiąganym obrotem. Opis sprawy nie wskazuje, aby miały one wpływ na wzrost konkurencyjności spółki i na zwiększenie sprzedaży jej produktów. Ponadto nie wskazuje, aby podjęte działania służyły promocji i reklamie własnej marki i produktów, w szczególności aby spółka prowadziła jakąkolwiek akcję nagłaśniającą i promującą podejmowane działania pomocowe (np. przez widoczne informacje o działaniach pomocowych umieszczane na stacjach paliw, informacje w mediach, reklamy czy inne działania o charakterze marketingowym). Dodatkowo spółka nie wskazała, w jaki sposób (i czy w ogóle) opisane wydatki mają przełożenie na społeczność lokalną.

W interpretacji czytamy: Pomoc obywatelom Ukrainy pozostaje bez związku przyczynowo-skutkowego z relacjami z władzami lokalnymi, ew. prowadzonymi konfliktami, sporami czy też zaangażowaniem spółki w sprawy ekologiczne, a przez to z czynnościami opodatkowanymi spółki. (…) Spółka również nie wskazała, w jaki sposób działania dotyczące nieodpłatnego wyżywienia i zakwaterowania obywateli Ukrainy wpłyną na dokonywaną detaliczną sprzedaż produktów spółki w sieci stacji paliw, z opisu nie wynika, aby sprzedaż detaliczna dokonywana była np. wyłącznie do lokalnej społeczności. (…) Poniesione wydatki nie mają związku z profilem prowadzonej działalności (…) spółki działającej na rynku paliwowym.

Możliwość odliczenia VAT naliczonego…

Odnosząc się do rozliczenia VAT od poszczególnych ponoszonych przez spółkę wydatków, KIS wskazała, że jeśli żywność była zamawiana specjalnie w celu przekazania jej uchodźcom na stacjach paliw, nie można mówić o związku przyczynowo-skutkowym między jej zakupem a czynnościami podlegającymi VAT, bo już w momencie nabycia towary były przeznaczone do nieodpłatnego przekazania. Spółce nie przysługuje więc prawo do odliczenia VAT. To samo dotyczy usług gastronomicznych nabywanych wyłącznie w celu wyżywienia uchodźców. Nie można ich powiązać z działalnością opodatkowaną.

Jeśli zaś chodzi o towary nieodpłatnie przekazywane ze stanów magazynowych stacji paliw, to jako że zostały nabyte z zamiarem wykorzystania w działalności opodatkowanej (odsprzedaży klientom), spółce przysługuje prawo do odliczenia od nich VAT.

Takie prawo ma ona również w odniesieniu do usług związanych z nieodpłatnym zakwaterowaniem uchodźców w hotelu (m.in. media, ochrona, sprzątanie, pranie pościeli i ręczników), jako że stanowi on składnik przedsiębiorstwa i służy wykonywaniu czynności podlegających VAT, a oprócz uchodźców przebywają w nim również pracownicy spółki i obsługa hotelu. Są to wydatki związane z bieżącym utrzymaniem i normalnym funkcjonowaniem placówki, ponoszone niezależnie od udostępnienia części hotelu uchodźcom.

…i obowiązek naliczenia VAT należnego

W konsekwencji nieodpłatne przekazanie towarów i nieodpłatne świadczenie usług, w stosunku do których spółce przysługuje odliczenie VAT, będzie podlegać VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

Natomiast nieodpłatne przekazanie towarów i nieodpłatne świadczenie usług, w stosunku do których spółce nie przysługuje prawo do odliczenia, nie podlega VAT zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.