Polubowne rozstanie z pracodawcą nie pozbawia świadczenia przedemerytalnego

Wypowiedzenie definitywne i zmieniające – tylko za zgodą stron

Zgodnie z art. 39 Kp pracodawcy nie wolno dać wypowiedzenia ani inaczej rozwiązać umowy o pracę pracownika, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeśli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do świadczenia z osiągnięciem tego wieku. Rygor ten ogranicza również możliwość wręczenia mu wypowiedzenia zmieniającego (wyrok SN z 22.09.2020 r., I PK 197/19). Kp przewiduje dwa odstępstwa od tej zasady:

• w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy – nie obowiązują wówczas normy osłonowe z art. 38, art. 39 i art. 41 Kp ani z przepisów szczególnych (art. 41¹ Kp),
• w razie wprowadzenia nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu zatrudnionych w firmie lub tej grupy, do której należy dany pracownik, bądź w razie stwierdzonej orzeczeniem lekarskim utraty zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do jej realizacji (art. 43 Kp) – w tych okolicznościach pracodawca może osobie w wieku przedemerytalnym co najwyżej złożyć wypowiedzenie zmieniające.

Z pytania nie wynika, by zachodziła sytuacja szczególna, pozwalająca na przekazanie pracownicy wypowiedzenia zmieniającego. Jednak możliwa jest zmiana stanowiska pracy na mocy porozumienia stron.

Ważna przyczyna rozstania

Z przywołanych przepisów wynika, że pozostawanie w wieku przedemerytalnym skutecznie chroni pracownika przed wręczeniem mu wypowiedzenia. Nie jest jednak wykluczone zakończenie w tych okolicznościach współpracy na mocy porozumienia stron (tak np. orzeczenie SN z 13.12.2017 r., III PK 5/17).

Osobną kwestią jest, czy w takim przypadku pracownica nabędzie prawo do świadczenia przedemerytalnego. Na mocy art. 2 ust. 1 pkt 2 i 5 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (DzU z 2021 r. poz. 1867, dalej uśp) świadczenie to przysługuje osobie, która m.in. do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy (w rozumieniu ustawy z 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, DzU z 2022 r. poz. 690 ze zm., dalej upz), w którym była zatrudniona co najmniej 6 mies.:

• ukończyła co najmniej 55 lat (kobieta) bądź 60 lat (mężczyzna) oraz ma okres uprawniający do emerytury co najmniej 30 lat (kobieta) lub 35 lat (mężczyzna),
• ma okres uprawniający do emerytury co najmniej 35 lat (kobieta) bądź 40 lat (mężczyzna).

Zgodnie zaś z art. 2 ust. 1 pkt 29 upz, z przyczyn dotyczących zakładu pracy, następuje m.in. rozwiązanie stosunku pracy:

• z przyczyn niedotyczących pracowników zgodnie z uzg lub z Kp, w razie rozwiązania stosunku pracy z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,
• z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych czy technologicznych.

Zakończenie umowy o pracę na mocy porozumienia stron mieści się w pojęciu jej rozwiązania (art. 30 § 1 pkt 1 Kp), a wskazany w pytaniu motyw – likwidacja stanowiska pracy – w pojęciu przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Dodatkowe warunki

Oprócz kryteriów stażowego, rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy i ew. wiekowego, aby uzyskać prawo do świadczenia przedemerytalnego, pracownica musi spełnić kolejne warunki:

• pobierać po rozwiązaniu stosunku pracy zasiłek dla bezrobotnych przez co najmniej 180 dni,
• ani razu nie odmówić podczas jego otrzymywania bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• nadal pozostawać potem zarejestrowana jako bezrobotna,
• złożyć wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w ciągu 30 dni od wydania przez PUP dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres przebywania na zasiłku dla bezrobotnych.

Jeśli była pracownica spełni ww. przesłanki, powinna złożyć do ZUS wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego na formularzu ESP, załączając m.in. świadectwo pracy lub inne dokumenty potwierdzające rozwiązanie stosunku pracy w związku z likwidacją stanowiska, informację o okresach składkowych i nieskładkowych na formularzu ERP-6 oraz zaświadczenia, świadectwa pracy, legitymacje ubezpieczeniowe potwierdzające jej staż.