Podatnikiem estońskiego CIT może też być spółka z o.o. w organizacji
Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie Redakcji miesięcznika „Rachunkowość”.
Wątpliwości w tym zakresie pojawiły się dlatego, że updop wymienia spółki kapitałowe w organizacji jako odrębną kategorię podatników CIT. W myśl art. 1 ust. 1 updop jej przepisy regulują opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów m.in. osób prawnych i spółek kapitałowych w organizacji. Spółki z o.o. i spółki akcyjne to osoby prawne. Podmiotowość prawną nabywają jednak dopiero z momentem wpisu do KRS. Od dnia podpisania umowy spółki do dnia zarejestrowania w KRS funkcjonują jako spółki kapitałowe w organizacji.
O tej formie nie wspominają zaś przepisy updop, regulując opodatkowanie tzw. estońskim CIT – m.in. art. 28j ust. 1 pkt 4 updop, który wymienia podatników ryczałtu. Ne odniósł się też do niej MF w objaśnieniach podatkowych z 23.12.2021 r. „Przewodnik do Ryczałtu od dochodów spółek”. Wskazał jedynie, że zakres podmiotowy tej regulacji został ograniczony do: spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowo-akcyjnej, spółki komandytowej.
Ponadto brak bezpośredniej wzmianki o spółce z o.o. czy spółce akcyjnej w organizacji był wcześniej przyczyną rozbieżności w wykładni innych przepisów updop – odnoszących się do opodatkowania tzw. wymiany udziałów. Pogląd, że spółki w organizacji, jako niewymienione wprost w przepisach, nie mogą brać udziału w korzystnie opodatkowanej transakcji wymiany udziałów, głosiły nie tylko organy podatkowe, lecz także niektóre sądy administracyjne.
Korzystna wykładnia
25.09.2024 r. pojawiła się jednak interpretacja ogólna MF (DD5.8203.2.2024), która odrzuciła taką wykładnię. MF wskazał, że spółka z o.o. w organizacji i spółka z o.o. „właściwa” to na gruncie podatkowym ten sam podmiot. Nie ma więc powodu, by różnicować skutki podatkowe w zależności od tego, z którym stadium spółki mamy do czynienia.
Wypowiadając się w sprawie opodatkowania spółki kapitałowej w organizacji estońskim CIT, Ministerstwo Finansów konsekwentnie wyraziło taki sam pogląd. Jak czytamy w odpowiedzi z 31.10.2024 r., wśród podmiotów wymienionych w treści ww. przepisu nie została bezpośrednio wskazana którakolwiek ze spółek kapitałowych w organizacji. Okoliczność ta sama w sobie nie przesądza jednak o wyłączeniu z możliwości opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek spółki kapitałowej w organizacji.
Odwołując się do jednolicie przyjmowanego w doktrynie prawa handlowego poglądu, należy stwierdzić, że spółki kapitałowe w organizacji nie stanowią odrębnej kategorii spółek kapitałowych. Spółka kapitałowa w organizacji stanowi formę przejściową, niezbędne stadium spółki z o.o. bądź spółki akcyjnej. W wyniku powstania spółki z.o.o bądź spółki akcyjnej nie dochodzi do powstania podmiotu odrębnego od spółki w organizacji, ponieważ jest to kolejna faza rozwoju tych spółek. Ponadto pomiędzy spółką kapitałową w organizacji a spółką kapitałową właściwą (tj. po zarejestrowaniu) zachodzi tożsamość podmiotowa.
Potwierdzeniem tożsamości podmiotowej spółki w organizacji oraz spółki po zarejestrowaniu na gruncie podatkowym jest również fakt, że podmiot ten posługuje się jednym numerem NIP. Z perspektywy podatkowej należy również wskazać, że spółka po zarejestrowaniu obejmuje w swym rozliczeniu podatkowym okres funkcjonowania przed wpisem do rejestru, spółka w organizacji nie zamyka swych ksiąg podatkowych w momencie rejestracji, nie jest zobowiązania do złożenia zeznania podatkowego w związku z tym zdarzeniem, a jej rok podatkowy jest kontynuowany przez spółkę wyposażoną już w osobowość prawną.
Spółki kapitałowe w organizacji nie zostały przez ustawodawcę pozbawione możliwości skorzystania z opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Lepiej od razu wybrać ryczałt
Rozliczając estoński CIT od początku swojego istnienia, spółki kapitałowe mogą uniknąć kłopotów związanych z nieco późniejszym wyborem tej formy opodatkowania (tj. od momentu zarejestrowania w KRS). Gdyby opodatkowana w ten sposób miała być dopiero spółka właściwa, konieczne byłoby zamknięcie ksiąg rachunkowych i sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z uor na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc opodatkowania ryczałtem, i to nawet gdyby te księgi nie zawierały żadnych zapisów (por. interpretacja KIS z 26.02.2024 r., 0111-KDIB2-1.4010.612.2023.1.AR).
Ponadto z momentem przejścia na ryczałt skończyłby się pierwszy rok podatkowy spółki, co negatywnie wpływa na warunek opodatkowania ryczałtem dotyczący utrzymania określonego poziomu zatrudnienia. W pierwszym roku podatkowym działalności nie trzeba go spełniać, a w kolejnych dwóch obowiązują w tym zakresie łagodniejsze kryteria. Jak stwierdziła KIS w interpretacji z 24.04.2024 r. (0111-KDIB2-1.4010.65.2024.2.AS), dzień rozpoczęcia działalności należy utożsamiać z dniem powstania podatnika, a więc zawarcia umowy spółki, nie zaś z momentem faktycznego rozpoczęcia prowadzenia działalności (np. osiągnięciem pierwszego przychodu czy zawarciem pierwszej umowy z kontrahentem).
Co istotne, aby skutecznie wybrać estoński CIT od początku istnienia spółki, trzeba m.in. we właściwym czasie złożyć zawiadomienie o wyborze opodatkowania ryczałtem (ZAW-RD) do właściwego naczelnika US. Termin upływa z końcem pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym spółka ma być opodatkowana ryczałtem. Liczy się go od daty podpisania umowy spółki, a nie od dnia zarejestrowania spółki w KRS.
Więcej nt. warunków opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek jest mowa w elektronicznej wersji „Zamknięcia roku 2024” (patrz rozdział Które spółki mogły w 2024 r. korzystać z estońskiego CIT).
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
