Zwrot nadpłaty zryczałtowanego 10% PIT od świadczeń dla byłych pracowników emerytów

W momencie gdy spółka pobierała zryczałtowany podatek, postępowała zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami updof:

• art. 30 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 41 ust. 4 – stanowiącymi, że od dochodów (przychodów) z tytułu świadczeń otrzymanych przez emerytów lub rencistów, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 26 i 38 updof, płatnik pobiera zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10% należności,
• art. 21 ust. 1 pkt 38 – w myśl którego wolne od podatku dochodowego są świadczenia otrzymywane przez emerytów, rencistów lub osoby pobierające nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3 tys. zł.

Limit 3 tys. zł został podniesiony do 4,5 tys. zł obowiązującą od 1.07.2022 r. ustawą z 9.06.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1265) i ma zastosowanie z mocą wsteczną – do przychodów uzyskiwanych od 1.01.2022 r.

Ustawodawca nie przewidział jednocześnie szczególnego trybu zwrotu nadpłaconych kwot. Podatnik (emeryt) nie rozliczy tej nadpłaty w zeznaniu rocznym, bo zryczałtowany 10% PIT pobrany przez płatnika nie jest wykazywany w tym zeznaniu. Nie znaczy to jednak, że były pracodawca (płatnik) ma obowiązek zwrócić ten podatek. W świetle obowiązujących przepisów o jego zwrot emeryt powinien wystąpić bezpośrednio do US – składając wniosek o stwierdzenie nadpłaty w trybie art. 75 § 1 Op, zgodnie z którym jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku.

Tak też wynika z odpowiedzi Ministerstwa Finansów z 25.07.2022 r. na zapytanie prasowe (Informacja Ministerstwa Finansów...). Jak wskazano w tym piśmie, z punktu widzenia podatnika nie jest istotne, czy pobrany przez płatnika podatek został wpłacony na rachunek organu podatkowego, gdyż w każdym przypadku podatnik będzie legitymizowany do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty.

Trzeba tu jednak dodać, że sytuacja zmieni się po wejściu w życie ustawy nowelizującej updof, uchwalonej przez Sejm 15.09.2022 r. W myśl dodanego do updof art. 31d, jeżeli płatnik pobrał od podatnika zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2, 4–4b, 5a i 13–16, nienależnie lub w wysokości większej od należnej, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty tego podatku. (…) Jeżeli prawidłowość wniosku nie budzi wątpliwości, organ podatkowy zwraca nadpłatę bez wydawania decyzji stwierdzającej nadpłatę w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. (…) Kwotę nadpłaty zwróconą przez organ podatkowy płatnik niezwłocznie przekazuje podatnikowi.

Ustawodawca przewidział też, że jeżeli wniosek jest składany przed złożeniem przez płatnika rocznej deklaracji o zryczałtowanym podatku dochodowym (PIT-8AR), nie stosuje się wymogu, by wraz z nim płatnik składał skorygowaną deklarację. Uwzględnia on w składanej deklaracji (lub jej korekcie) kwotę nadpłaty zwróconej bez wydawania decyzji.

W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej (druk sejmowy nr 2544) wskazano, że intencją wprowadzenia nowego przepisu miało być uproszczenie procedury występowania o nadpłatę m.in. w sytuacji, o której mowa w pytaniu, tj. gdy w I połowie roku płatnik przekazał świadczenie emerytowi w wysokości wyższej niż 3 tys. zł i od nadwyżki ponad tę kwotę pobrał zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10%. Zamiast wielu wystąpień podatników do organów podatkowych będzie jedno wystąpienie o stwierdzenie nadpłaty od płatnika – czytamy w uzasadnieniu. Na uproszczeniu niewątpliwie skorzystają podatnicy i organy podatkowe. Dla płatników oznacza ono dodatkowy nakład pracy. Wystąpienie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty nie będzie jednak dla nich obowiązkowe. Przepis mówi, że płatnik „może złożyć wniosek”. Może więc, ale nie musi korzystać z tego uprawnienia. W takiej sytuacji podatnik nadal ma otwartą drogę do złożenia własnego wniosku o zwrot nadpłaty. Należy też nadmienić, że nie występując z takim wnioskiem, płatnik zachowuje prawo do wynagrodzenia, jakie mu przysługuje w związku z terminową wpłatą do US pobranego w I półroczu tego roku podatku (w momencie jego poboru nie był to bowiem podatek pobrany nienależnie ani w wysokości większej od należnej). Nie musi też korygować deklaracji PIT-8AR.

Nowy przepis ma zacząć obowiązywać od następnego dnia po ogłoszeniu ustawy nowelizującej.