Zasady wystawiania zbiorczych faktur korygujących od 1.01.2022 r.

Jak było

Dotychczas przepis ten był podstawą do wystawiania zbiorczych uproszczonych faktur korygujących przez podatnika, który udziela opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do wszystkich dostaw towarów lub usług wykonanych/świadczonych na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie. Uproszczony charakter tych zbiorczych korekt przejawiał się tym, że nie musiały one zawierać:

• numeru, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby VAT lub podatku od wartości dodanej,
• wskazanych na korygowanych zbiorczo fakturach dat dokonania lub zakończenia dostaw towarów lub wykonania usług bądź dat otrzymania zapłaty, jeżeli taka data została określona,
• nazw (rodzajów) towarów lub usług objętych korektą.

Na fakturach tych należało natomiast zamieścić wskazanie okresu, do którego odnosi się udzielany opust lub obniżka.

Jak jest

Od 1.01.2022 r. zmienione przepisy wskazują na dwie grupy zbiorczych faktur korygujących:

1) wystawiane w ww. przypadkach, tj. gdy podatnik udziela opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do wszystkich dostaw towarów lub usług wykonanych/świadczonych na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie – nadal mają one charakter uproszczony, gdyż nie muszą zawierać nazw (rodzaju) towaru lub usług objętych korektą (art. 106j ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT); nie trzeba też na nich zamieszczać wskazanych na korygowanych zbiorczo fakturach dat dokonania lub zakończenia dostaw towarów/wykonania usług bądź dat otrzymania zapłaty, bo od 1.01.2022 r. ustawodawca zrezygnował z wymogu wskazywania tych danych na fakturach korygujących (nie tylko zbiorczych); inaczej niż do tej pory trzeba na nich natomiast obecnie wskazywać numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby VAT lub podatku od wartości dodanej,

2) wystawiane w przypadkach, gdy podatnik udziela opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do niektórych tylko dostaw towarów lub usług wykonanych/świadczonych na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie – nie mają one uproszczonego charakteru, gdyż muszą zawierać wszystkie dane przewidziane dla „zwykłych” faktur korygujących.

Ponadto na obu rodzajach zbiorczych faktur korygujących nadal będzie konieczne dodatkowe wskazanie okresu, do którego odnoszą się udzielany opust lub udzielana obniżka (art. 106j ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT).

Cel nowelizacji

Nie jest do końca jasne, jaki był cel omawianej zmiany. Raczej nie było nim umożliwienie wystawiania zbiorczych faktur korygujących podatnikom, którzy udzielają opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do niektórych tylko dostaw towarów lub usług wykonanych/świadczonych na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie (choć zdaje się na to wskazywać uzasadnienie do projektu ustawy nowelizującej, druk sejmowy nr 1547). Dotychczas bowiem nie ulegało wątpliwości, że faktury można korygować zbiorczo również w innych okolicznościach niż określone w art. 106j ust. 3 ustawy o VAT (tak np. interpretacja KIS z 3.06.2020 r., 0112-KDIL1-1.4012.81.2020.4.HW), w tym właśnie w takich jak wyżej wskazane. Być może zamiarem ustawodawcy było uproszczenie wystawiania takich faktur korygujących. Jeżeli tak, celu tego nie udało się osiągnąć.

Podkreślić przy tym należy, że nadanie nowego brzmienia art. 106j ust. 3 ustawy o VAT nie uzasadnia w żadnym razie twierdzenia, że w przypadkach innych niż w nim wymienione nie można korygować faktur zbiorczo (zwłaszcza w celu zbiorczego skorygowania błędu – np. pomyłki w NIP nabywcy). Zmianę tę należy – według mnie – odczytywać jako wprowadzenie obowiązku zamieszczania dodatkowego elementu na zbiorczych fakturach korygujących wystawianych przez podatnika, który udziela opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do niektórych dostaw towarów lub usług wykonanych/świadczonych na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie.

W konsekwencji uważam, że w świetle nowej treści art. 106j ust. 3 ustawy o VAT zbiorcze faktury korygujące wystawiane przez podatników można de facto podzielić na trzy grupy (patrz tabela).