Zamieszanie z ubezpieczeniem zdrowotnym prokurenta
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
To kolejna interpretacja przepisów zmienionych przez tzw. Polski Ład, a konkretnie art. 66 ust. 1 pkt 35a i art. 81 ust. 8 pkt 11a ustawy zdrowotnej. Nie jest to dobra wiadomość dla płatników (m.in. spółek, spółdzielni) i samych zainteresowanych, ponieważ dopiero co ZUS zajął w tej sprawie stanowisko, z którego wynika co innego.
Organ rentowy swoje …
W opinii Centrali ZUS obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym od nowego roku zostały objęte tylko opłacane osoby sprawujące funkcje na mocy powołania, wykonujące czynności wymienione w art. 13 pkt 7 updof, a więc zasiadające w zarządach, komisjach rewizyjnych czy innych organach stanowiących osób prawnych.
Organ rentowy wprost wykluczył z tej kategorii osoby osiągające przychody określone w art. 13 pkt 6 updof, tj. takie, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator – na mocy właściwych przepisów – zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym; płatników i inkasentów należności publicznoprawnych; osoby uczestniczące w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej (szerzej na ten temat w artykule: Prokurenci, członkowie rad osiedla i zarządów wspólnot mieszkaniowych jednak bez składek zdrowotnych).
… a resort zdrowia swoje
Innego zdania jest Ministerstwo Zdrowia. Twierdzi po pierwsze, że obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego od 1.01.2022 r. objął nie tylko osoby zasiadające w organach stanowiących osób prawnych, ale wszystkie pełniące funkcje na mocy aktu powołania - o ile pobierają z tej racji wynagrodzenie - wymieniając przykładowo członka zarządu, członka komisji rewizyjnej spółki, ale również osobę uczestniczącą w komisji egzaminacyjnej.
Po drugie z tego grona organ wyłącza osoby sprawujące funkcje nie z powołania, a z wyboru, wskazując jako element rozróżniający brzmienie odrębnych przepisów posługujących się zwrotami „powołanie” czy „akt powołania”. Jeżeli zatem przepisy ustaw szczególnych dotyczących poszczególnych grup osób operują wyrażeniem „powołuje”, to jest to czynność konwencjonalna, która przynależy do zakresu przedmiotowego wyrażenia akt powołania – czytamy w stanowisku Ministerstwa Zdrowia z 18.02.2022 r. zamieszczonym na stronie Centrali ZUS: www.zus.pl.
Po trzecie resort zdrowia uważa, że podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowią w tym przypadku wszelkie przychody związane z pełnieniem funkcji na podstawie aktu powołania.
Reasumując: według Ministerstwa Zdrowia od 1.01.2022 r. obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby, które łącznie spełniają poniższe warunki:
- zostały powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania w ścisłym tego słowa znaczeniu, tj. z wyłączeniem osób wybranych do pełnienia funkcji w organach podmiotów prywatno- i publicznoprawnych (w razie wątpliwości należy sprawdzić, czy przepisy regulujące status danej osoby operują pojęciami „powołanie” czy „akt powołania”),
- uzyskują z tytułu powołania wynagrodzenie podlegające podatkowi dochodowemu, niezależnie od źródła przychodu.
Nowy obowiązek nie ominie prokurentów
Według Ministerstwa Zdrowia prokurent również należy do kategorii osób, które od nowego roku zostały objęte obligatoryjnym ubezpieczeniem zdrowotnym. Przypominamy, że prokura to szczególny rodzaj pełnomocnictwa udzielonego przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do CEIDG albo do KRS, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Należy jej udzielić na piśmie, pod rygorem nieważności. Prokurentem może zostać wyłącznie osoba o pełnej zdolności do czynności prawnych. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do ww. ewidencji i rejestru (art. 1091–1098 Kc).
NFZ argumentuje, że Ksh posługuje się wielokrotnie sformułowaniem „powołanie prokurenta”. Powołanie prokurenta jest czynnością, która przynależy do zakresu wyrażenia „akt powołania”, a zatem na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej prokurenci są objęci obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym – wynika z pisma.
Jaka składka
Stanowisko Ministerstwa Zdrowia nie rozwiązuje jednak kwestii technicznej sposobu obliczenia składki zdrowotnej za prokurentów. Prokurent realizujący swoje zadania bezumownie, na mocy samego aktu powołania, uzyskuje bowiem z tej racji przychód z innych źródeł, od którego w trakcie roku nie pobiera się zaliczek na PIT (interpretacje KIS z 24.04.2018 r., 0113-KDIPT2-1.4011.127.2018.1.MGR, i 23.06.2017 r., 0115-KDIT2-1.4011.71.2017.2.MN). W myśl natomiast art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej, w przypadku nieobliczania zaliczki na PIT przez płatnika zgodnie z updof, składkę obliczoną za poszczególną miesiące obniża się do 0 zł. Wychodzi zatem na to, że prokurent podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale opłacana za niego składka zdrowotna wynosi 0 zł.
