Składki zdrowotne przedsiębiorców po zmianach wprowadzonych przez Polski Ład – odpowiedzi na pytania Czytelników

• Czy roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej ustalana dla jednoosobowej działalności gospodarczej, opodatkowanej według skali lub liniowo, jest tożsama z rocznym dochodem z tej działalności wykazanym w zeznaniu rocznym?

Nie. Art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej odwołuje się do updof wyłącznie w zakresie rozumienia pojęcia przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz kosztów uzyskania tych przychodów. Ustawa zdrowotna – dla jej celów – wskazuje, co jest dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jest nim różnica między zdefiniowanymi w updof przychodami oraz kosztami ich uzyskania.

Ustawa zdrowotna nie odwołuje się do przepisów podatkowych, które by wskazywały, w jaki sposób jest obliczany dochód dla celów składki zdrowotnej. W szczególności nie wskazuje, że podstawa obliczenia PIT jest jednocześnie podstawą obliczenia składki zdrowotnej.

Z ustawy zdrowotnej wynika, że dochód określony w sposób wskazany w tej ustawie (przychód minus koszty) może być pomniejszony wyłącznie o kwotę opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Dochód obliczony dla celów składki zdrowotnej może się zatem różnić od dochodu obliczonego dla celów PIT. Obowiązujące w PIT ulgi i zwolnienia nie mają zastosowania w przypadku obliczania podstawy wymiaru składki zdrowotnej.

• Czy przy obliczaniu rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej u podatnika prowadzącego podatkową księgę przychodów i rozchodów (tzw. metodą kasową) uwzględnia się różnice remanentowe?

Nie. Przepisy ustawy zdrowotnej nie odsyłają do odpowiedniego stosowania przepisów podatkowych w celu obliczenia dochodu dla celów składki zdrowotnej.

Od Redakcji: Ministerstwo Finansów zapowiedziało zmianę przepisów Polskiego Ładu, które powodują naliczanie składki zdrowotnej od niesprzedanych towarów ujętych w remanencie.

• Czy podatnik objęty ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, opłacający składkę zdrowotną od przychodów uzyskanych w 2022 r., którego przychody od początku roku (pomniejszone o składki społeczne) w danym miesiącu przekroczą 60 tys. zł, dopłaca różnicę w wysokości składki już za ten miesiąc, czy dopiero po zakończeniu roku?

Po zakończeniu roku. Przedsiębiorca opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych może też przyjąć do wymiaru miesięcznej składki zdrowotnej przychód z poprzedniego roku, jeżeli przez cały poprzedni rok kalendarzowy prowadził działalność gospodarczą i przychody z niej były opodatkowane na ogólnych zasadach według skali podatkowej, podatkiem liniowym bądź 5% stawką PIT (tzw. IP Box) lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Dzięki temu już w trakcie roku będzie opłacał składki w wyższej wysokości i prawdopodobnie nie będzie musiał ich dopłacać po zakończeniu roku.

• Jak ustalić podstawę wymiaru składki zdrowotnej wspólnika spółki jawnej (osoba fizyczna) będącej podatnikiem CIT?

Od 1.01.2022 r. uległy zmianie zasady opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne wspólników uzyskujących dochody z podziału zysku:

- jednoosobowej spółki z o.o.,

- spółki komandytowej,

- prostej spółki akcyjnej, wnoszących wkład do tej spółki, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług,

- wspólników spółki jawnej, będącej podatnikiem CIT.

Podstawę wymiaru składki zdrowotnej dla tych osób stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego (2021), włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

• Czy składka zdrowotna za grudzień 2021 r., zapłacona do końca grudnia 2021 r., podlega odliczeniu od PIT za 2021 r.?

Odliczenie składki zdrowotnej od podatku dochodowego determinuje jej opłacenie zgodnie z przepisami ustawy zdrowotnej. Przedsiębiorca, który zgodnie z przepisami tej ustawy opłacił w grudniu 2021 r. składkę za ten miesiąc, może ją odliczyć od PIT za 2021 r., na zasadach określonych w art. 27b updof.

• Czy składka zdrowotna za kolejne miesiące 2022 r., zapłacona do końca grudnia 2021 r., podlega odliczeniu od PIT za 2021 r.?

Odliczenie od podatku dochodowego kwoty składki opłaconej z góry za kolejne miesiące 2022 r. w grudniu 2021 r. należy rozpatrywać w kontekście zgodności takiej wpłaty z przepisami ustawy zdrowotnej. Zgodnie z wyjaśnieniami MRiPS ważne jest, aby płatnik składek przy wpłacie uwzględnił wszystkie należne składki, które powinien zapłacić, tj. na wszystkie ubezpieczenia i fundusze, a nie tylko na samo ubezpieczenie zdrowotne.

Jeżeli płatnik ma obowiązek rozliczania i opłacania składek także na ubezpieczenia społeczne i inne fundusze, to wpłacenie kwoty, która odpowiada wyłącznie składce zdrowotnej (lub jej wielokrotności), nie będzie jednoznaczne z jej rozliczeniem w całości. ZUS ma obowiązek rozdzielać wpłatę na należności z tytułu składek, dokonaną przez płatnika składek, proporcjonalnie na poszczególne fundusze. Zatem wpłata taka zostanie podzielona, a w konsekwencji składka na ubezpieczenie zdrowotne może zostać rozliczona tylko częściowo.

• Czy składki na ubezpieczenia społeczne za grudzień 2021 r., zapłacone do końca grudnia 2021 r., podlegają odliczeniu od dochodu za 2021 r.?

Polski Ład nie wprowadza zmian w zakresie odliczania od dochodu (przychodu) składek na ubezpieczenia społeczne. Przytoczone powyżej wyjaśnienia MRiPS w zakresie zasad opłacania składek dotyczą również składek na ubezpieczenia społeczne.