Ryczałtowiec może płacić jednakową składkę zdrowotną przez cały rok

Roczne rozliczenie – na formularzach ZUS

Ryczałtowiec sporządza również roczne rozliczenie składki zdrowotnej, mnożąc roczną podstawę jej wymiaru (iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku kalendarzowym i odpowiednio 60, 100 bądź 180% PMW (w zależności od wysokości przychodów) przez stawkę 9%. Tak ustaloną roczną składkę zdrowotną porównuje z sumą składek faktycznie zapłaconych za poszczególne miesiące 2022 r. (art. 81 ust. 2e ustawy zdrowotnej).

Opisany mechanizm będzie skutkował najczęściej koniecznością wniesienia przez przedsiębiorcę dopłaty składki zdrowotnej, gdyż składka roczna z reguły przewyższy składki zdrowotne zapłacone w trakcie roku kalendarzowego (z uwagi na to, że przychód przekroczy kolejne progi składkowe).

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej ryczałtowiec sporządza w deklaracji rocznej ZUS DRA lub ew. jeszcze w imiennym raporcie ZUS RCA. Wskazane dokumenty ubezpieczeniowe zostały poszerzone o kolejne bloki i pozycje, w których ryczałtowiec wpisuje m.in. kwotę dopłaty (rozporządzenie z 21.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie MPiPS w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów, DzU poz. 2366).

Formularze te powinien przekazać i kwotę dopłaty uregulować do 20 marca kolejnego roku kalendarzowego, czyli w tym przypadku do 20.03.2023 r. (art. 81 ust. 2j–2l ustawy zdrowotnej).

Ustawa nie wskazuje, by ten tryb regulowania niedopłaty zależał od jej przyczyny.

Sposób na jednolitą składkę

Ryczałtowcy, którzy przez cały poprzedni rok kalendarzowy prowadzili działalność gospodarczą opodatkowaną według skali, liniowo (w tym IP Box) lub ryczałtem ewidencjonowanym, mogą uniknąć tej pułapki. Zgodnie z art. 81 ust. 2h ustawy zdrowotnej mają prawo stosować jednolitą, comiesięczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej przez cały nowy rok kalendarzowy. Podstawę tę wyznaczają według osiągniętych w zeszłym roku kalendarzowym przychodów z tej działalności, pomniejszonych ew. o opłacone składki emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe (chyba że na mocy updof składki zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów albo odliczone od dochodu).

Przykładowo: gdy tak ustalone ubiegłoroczne przychody przekroczą 60 tys. zł i nie przekroczą 300 tys. zł, za poszczególne miesiące roku składki nalicza się od 100% PMW, a jeżeli przewyższą 300 tys. zł – od 180% PMW. W ten sposób da się uniknąć dopłaty w wyniku rocznego rozliczenia składki zdrowotnej.

Dodajmy, że ryczałtowiec, który zdecyduje się na opłacanie składki zdrowotnej od jednakowej przez cały rok podstawy wymiaru, i tak musi co miesiąc składać za siebie dokumenty ubezpieczeniowe. Art. 47 usus nie przewiduje dla tych ubezpieczonych wyjątku od tego obowiązku.