Korzystanie z ulgi dla klasy średniej przez osobę pracującą na etacie i prowadzącą działalność gospodarczą
Tomasz Krywan
Od 2022 r. została zlikwidowana możliwość odliczania od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne. Podatnikom o najniższych dochodach negatywne skutki tej zmiany rekompensuje podwyższenie do 30 tys. zł kwoty zmniejszającej podatek. Jednak dla większości podatników jest to zmiana niekorzystna. Części z nich postanowiono ulżyć, wprowadzając tzw. ulgę dla klasy średniej (art. 33 ust. 2a i 2b, art. 26 ust. 4a–3c i art. 44 ust. 3aa i 3ab updof).
Jest ona kierowana do osób fizycznych uzyskujących przychody:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (dalej przychody z pracy) oraz
- z pozarolniczej działalności gospodarczej, opodatkowane według skali podatkowej.
W świetle przepisów o uldze osoby fizyczne uzyskujące przychody z pracy oraz pozarolniczej działalności gospodarczej można podzielić na dwie grupy.
Do pierwszej należą osoby, w przypadku których oba źródła przychodów są opodatkowane na zasadach ogólnych (według skali podatkowej). Prawo do korzystania z ulgi oraz jej wysokość ustalają one na etapie rozliczenia rocznego, sumując uzyskane w roku podatkowym przychody z pracy i działalności gospodarczej, te ostatnie pomniejszone o koszty uzyskania przychodów (z wyłączeniem podlegających odliczeniu od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne) – zob. art. 26 ust. 4a i 4b updof. De facto zatem u przedsiębiorców bierze się pod uwagę dochód z działalności gospodarczej (pierwotnie przepisy Polskiego Ładu przewidywały pomniejszenie przychodów z działalności gospodarczej o koszty tej działalności, ale w wyniku nowelizacji doprecyzowano, że chodzi o koszty uzyskania przychodów).
Przykład
Pani X uzyskała w 2022 r. przychody z pracy w kwocie 60 tys. zł oraz opodatkowane według skali podatkowej przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Po pomniejszeniu o koszty uzyskania przychodów jej dochód z tego tytułu wyniósł 56 tys. zł. Pani X w zeznaniu rocznym za 2022 r. może skorzystać z ulgi dla klasy średniej obliczonej od kwoty 116 tys. zł.
Do drugiej grupy należą osoby uzyskujące – poza przychodami z pracy – przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w inny sposób niż według skali podatkowej (np. w formie podatku liniowego czy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych). Prawo do korzystania oraz wysokość ulgi dla klasy średniej na etapie rozliczenia rocznego ustalają one, biorąc pod uwagę tylko sumę uzyskanych w roku podatkowym przychodów z pracy.
Przykład
Pani Y uzyskała w 2022 r. przychody z pracy w kwocie 60 tys. zł oraz opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym przychody z działalności gospodarczej w kwocie 56 tys. zł. Składając zeznanie roczne za 2022 r., nie skorzysta z ulgi dla klasy średniej, bo przychód uwzględniany przy ocenie prawa do ulgi dla klasy średniej będzie niższy niż 68 412 zł.
