Podatek minimalny – w tym roku do zapłaty

Dodatkowy podatek (przewidziany w art. 24ca updop) w wysokości 10% podstawy opodatkowania został wprowadzony tzw. Polskim Ładem i miał obowiązywać już od 2022 r. Jednak do końca 2023 r. był zawieszony. W 2025 r. spółki obliczą go, wykażą w zeznaniu i zapłacą po raz pierwszy – za poprzedni rok podatkowy (jeżeli pokrywał się z kalendarzowym, termin rozliczenia mija 31 marca). W trakcie roku nie było żadnych obowiązków związanych z jego rozliczeniem. Do zapłaty oprócz spółek są zobowiązane będące podatnikami CIT podatkowe grupy kapitałowe i zagraniczne zakłady położone na terytorium Polski. W ustawie przewidziano jednak liczne wyłączenia (m.in. dla małych podatników, spółek prowadzących gospodarkę komunalną, podmiotów postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym).

Minimalny CIT trzeba zapłacić, jeśli:

• podatnik poniósł stratę z podstawowej działalności gospodarczej) albo
• udział jego dochodów w przychodach z tego źródła przychodów był nie większy niż 2%.

Ustawodawca wyłączył różne kategorie przychodów z obliczania straty oraz udziału dochodów w przychodach. Przewidział ponadto – do wyboru podatnika – dwie opcje ustalenia podstawy opodatkowania: zasady ogólne i metodę uproszczoną. Obowiązują też pewne wyłączenia i pomniejszenia podstawy opodatkowania.

Wszystko to powoduje, że samo ustalenie, czy istnieje obowiązek zapłaty podatku i którą metodę wybrać, by obciążenie było jak najniższe, jest dość skomplikowane. A nie w każdym przypadku podatek obliczony od podstawy ustalonej na zasadach ogólnych będzie wyższy niż przy zastosowaniu metody uproszczonej. Jednak przy tej pierwszej metodzie konieczne jest zebranie szczegółowych danych i rośnie ryzyko popełnienia błędu.

Podatek minimalny podlega rozliczeniu w zeznaniu rocznym (CIT-8 i CIT-8AB, zał. CIT/M). Kwotę podatku podlegającą wpłacie pomniejsza się o należny za ten sam rok podatkowy CIT obliczony na „zwykłych” zasadach. Podatek minimalny trzeba więc będzie zapłacić do US, tylko gdy spółka nie zapłaci „zwykłego” CIT albo zapłaci go zbyt mało. 

Począwszy od rozliczenia za 2025 r. zapłacony w przeszłości podatek minimalny będzie można odliczyć od „zwykłego” CIT i w ten sposób odzyskać zapłaconą wcześniej daninę. Będzie to możliwe w zeznaniach za kolejne 3 lata podatkowe następujące bezpośrednio po roku, za który podatek ten został zapłacony. Zgodnie z interpretacją KIS z 18.04.2024 r. (0114-KDIP2-2.4010.88.2024.1.SJ) przez odliczanie danej kwoty podatku w ciągu 3 lat należy rozumieć podzielenie kwoty podatku na trzy części i odliczanie każdej z tych trzech części w trzech następujących po sobie latach podatkowych. Ustawodawca nie przewidział możliwości ani jednorazowego odliczenia PM (w jednym roku podatkowym), ani też wyboru długości okresu jego odliczania. (…) Możliwość odliczenia PM stanowi pewnego rodzaju „premię” za osiągnięcie dochodu skutkującego obowiązkiem zapłaty CIT w kolejnych 3 latach podatkowych.