Płatności kartą i w internecie a obowiązek stosowania podzielonej płatności i zapłaty na rachunek z „białej listy”
Od 1.11.2019 weszły w życie przepisy dotyczące obligatoryjnego stosowania mechanizmu podzielonej płatności (MPP) przy zakupie towaru/usługi z zał. 15 do ustawy o VAT, udokumentowanym fakturą na kwotę powyżej 15 tys. zł brutto, natomiast od 1.01.2020 obowiązują sankcje w CIT i PIT za naruszenie tego obowiązku (patrz ramka), jak również za płatności przelewem na rachunki bankowe spoza wykazu podatników VAT (tzw. białej listy).
Przepisy o MPP nie wskazują, jak powinno się postąpić w przypadku dokonania płatności z wykorzystaniem kart płatniczych bądź systemów płatności on-line (PayPal, PayU, DotPay i inne). MF w objaśnieniach podatkowych z 23.12.2019 dotyczących MPP jedynie lakonicznie wskazał, że podzielona płatność nie może być obecnie zastosowana przy innych niż przelew formach płatności, zatem m.in. kartami płatniczymi, przekazami, wekslami.
Konsekwencje naruszenia obowiązku zastosowania MPP
Od 1.11.2019 w przypadku stwierdzenia, że nabywca mimo ciążącego na nim obowiązku płatności w formie MPP zapłaci w inny sposób, naczelnik US ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku przypadającego na towary lub na usługi objęte tym obowiązkiem. Sankcja ta nie ma zastosowania w odniesieniu do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub za przestępstwo skarbowe.
Kks wskazuje, że za popełnienie czynu zabronionego, polegającego na realizacji płatności z pominięciem MPP, grozi kara grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych (a więc nawet maksymalnie do 24 960 960 zł w 2020), natomiast w przypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Dodatkowo od 1.01.2020 przepisy updop i updof przewidują wyłączenie wydatku z kosztów uzyskania przychodów, w przypadku gdy pomimo zawarcia na fakturze adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” płatność za towary i usługi wymienione w zał. nr 15 do ustawy o VAT została dokonana z pominięciem MPP (jeżeli na fakturze były także inne towary lub usługi, to w tej części wyłączenia z kosztów podatkowych się nie stosuje).
MF nie odniósł się co prawda bezpośrednio do płatności za pośrednictwem platform internetowych, ale jako inna forma płatności – w świetle objaśnień – nie stanowią one zadość obowiązkowi nałożonemu na podatników i mogą skutkować nałożeniem sankcji.
Inaczej jest w przypadku, gdy zapłata kartą płatniczą lub za pośrednictwem systemów płatności w internecie powoduje, że podatnik nie może wykazać, iż dokonał przelewu na rachunek kontrahenta widniejący na białej liście.
Od 1.01.2020 wyłączono w updop i updof możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji między przedsiębiorcami o wartości przekraczającej 15 tys. zł została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na białej liście – w przypadku gdy dostawa towarów lub świadczenie usług są potwierdzone fakturą wystawioną przez sprzedawcę będącego czynnym podatnikiem VAT.
W objaśnieniach podatkowych z 20.12.2019 MF wskazał, że uregulowanie płatności kartą płatniczą lub z wykorzystaniem usługi pay-by-link nie jest „płatnością dokonaną przelewem”, tylko zleceniem płatniczym. A skoro tak, nie będzie powodowała negatywnych konsekwencji podatkowych w postaci utraty możliwości zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych. Tym samym podatnicy nie muszą weryfikować, na jaki rachunek trafia ich płatność, dokonana z wykorzystaniem ww. metod.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
