Pensja za przestój ekonomiczny nie obniża odprawy emerytalnej

Czy do podstawy wymiaru odprawy trzeba przyjąć – jak mówi rozporządzenie – przeciętne wynagrodzenie z 3 mies. poprzedzających październik? Jeśli tak, to dojdzie do znacznego zaniżenia podstawy wymiaru i samej odprawy w porównaniu do zwykłej pensji tej pracownicy.
Nie. Wynagrodzenia za dni nieświadczenia pracy, w tym za przestój ekonomiczny, nie wlicza się do podstawy obliczenia odprawy emerytalnej. Do podstawy tej należy przyjąć wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej, w kwocie wynikającej z umowy o pracę, jaka należałaby się pracownicy, gdyby nie została objęta przestojem ekonomicznym, tj. 4600 zł brutto miesięcznie.
Nie. Wynagrodzenia za dni nieświadczenia pracy, w tym za przestój ekonomiczny, nie wlicza się do podstawy obliczenia odprawy emerytalnej. Do podstawy tej należy przyjąć wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej, w kwocie wynikającej z umowy o pracę, jaka należałaby się pracownicy, gdyby nie została objęta przestojem ekonomicznym, tj. 4600 zł brutto miesięcznie.
Zatrudnionemu spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na to świadczenie, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości miesięcznego wynagrodzenia. Ten, kto otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa (art. 921 Kp). W celu obliczenia odprawy stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany w naturze urlop wypoczynkowy (§ 2 rozporządzenia MPiPS z 29.05.1995 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, DzU z 2017 r. poz. 927).
Zasadniczo ekwiwalent urlopowy kalkuluje się tak, jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, ze zmianami określonymi w § 15–19 (§ 14 rozporządzenia z 8.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop, DzU z 2017 r. nr 2 poz. 14, dalej rozporządzenie urlopowe). Obliczeniom w tym przypadku ma zatem przyświecać cel wyrażony w art. 172 Kp, by miesięczna odprawa jak najbardziej odzwierciedlała pensję, jaką zatrudniony dostałby w danym okresie za wykonaną pracę.
W podstawie ekwiwalentu (odprawy) uwzględnia się zatem wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy z wyjątkiem m.in pensji za czas gotowości do pracy oraz za czas przestoju niezawinionego przez pracownika, czas urlopu wypoczynkowego i innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy (§ 6 pkt 2 i 4 rozporządzenia urlopowego).
Wykluczając wynagrodzenie za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, przywołane rozporządzenie nie precyzuje, że chodzi wyłącznie o przestój określony w art. 81 Kp, definiowany jako czas niewykonywania pracy przez pracownika, który był gotów do jej świadczenia, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy (te określa się szeroko, jako wszystkie powody niezawinione przez pracownika).
Ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374 ze zm., dalej specustawa) rozpowszechniła tymczasem inny, nadzwyczajny rodzaj przestoju – ekonomiczny. Pojęcie prawne „przestój ekonomiczny” zostało wprowadzone pierwotnie przez ustawę z 11.10.2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (DzU z 2019 r. poz. 669) i oznacza okres niewykonywania pracy z przyczyn niedotyczących pracownika pozostającego w gotowości do pracy. Biorąc pod uwagę identyczny zakres znaczeniowy obu form przestoju – kodeksowego i ekonomicznego – należy stwierdzić, że wynagrodzenia za oba stany nie wlicza się do podstawy wymiaru ekwiwalentu za urlop, a w konsekwencji i odpraw, w tym emerytalnej.
Składniki w stałej stawce miesięcznej uwzględnia się w podstawie wymiaru odprawy w stałej stawce należnej w miesiącu uzyskania prawa do ekwiwalentu, czyli w miesiącu ustania zatrudniania (tu w październiku). Wprawdzie w opisanej sytuacji za październik 2020 r. pracownicy przysługuje stawka 2600 zł brutto, jednak nie należy jej przyjmować do wskazanej podstawy, bo jest to pensja za przestój. Dlatego podstawę trzeba obliczyć, stosując główną zasadę z art. 172 Kp i uwzględniając standardową płacę, tj. 4600 zł brutto.
Można posiłkować się w tym temacie interpretacją MPiPS z 29.12.1999 r. (PP-024-1227/99), zgodnie z którą sformułowanie „w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu” oznacza wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej wynikające z umowy o pracę, jakie pracownikowi przysługuje w tym miesiącu, nawet jeżeli faktycznie go nie otrzymał, ponieważ przebywał na zwolnieniu lekarskim i pobierał zasiłek chorobowy.
Inaczej mówiąc, podstawę wymiaru odprawy pracownika wynagradzanego wyłącznie w stałej stawce miesięcznej, który w miesiącu ustania zatrudnienia dostał tylko wynagrodzenie wyłączone z podstawy ekwiwalentu, tworzy składnik w stałej stawce miesięcznej określonej w umowie o pracę. Gdy w grę wchodzą należności ze stosunku pracy (głównie odprawy i odszkodowania), których wysokość została ustalona jako n-krotność miesięcznego wynagrodzenia, ich podstawy wymiaru nie dzieli się przez współczynnik ekwiwalentu w celu uzyskania stawki dziennej; nie ma tu bowiem potrzeby przechodzenia na „dniówkę”. Poprzestaje się na ustaleniu miesięcznej podstawy i przemnożeniu jej przez liczbę miesięcy, za jakie świadczenie przysługuje (uchwała SN z 9.05.2000 r., III ZP 12/00).
Reasumując: w sytuacji opisanej w pytaniu podstawa wymiaru odprawy, jak i sama odprawa emerytalna wynosi 4600 zł brutto miesięcznie. Przypominamy, że nie odprowadza się od niej składek ZUS (§ 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia MPiPS składkowego), jednak podlega ona opodatkowaniu PIT.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych