Oświadczenia zleceniobiorców składane płatnikowi – jak długo zachowują ważność

Jak długo trwa stosunek zlecenia

Aby odpowiedzieć na pytanie, kiedy mamy do czynienia z ustaniem stosunku prawnego wynikającego ze zlecenia, należy przeanalizować regulacje Kc odnoszące się do umów zlecenia. Wynika z nich, że:

• przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (art. 734 § 1),
• jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie (art. 735 § 1),
• w razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych (art. 744).

Można z nich wyciągnąć wniosek, że w przypadku umowy zlecenia moment ustania stosunku prawnego nie jest tożsamy z datą upływu okresu, na który umowa została zawarta (jak w przypadku umowy o pracę). Stosunek ten bowiem trwa nadal, a zleceniodawca ma zobowiązanie wobec zleceniobiorcy do zapłaty ustalonego wynagrodzenia, w przypadku gdy umowa zlecenia jest odpłatna. Umowa zlecenia kończy się w momencie wykonania świadczeń, do których zobowiązali się zleceniobiorca oraz zleceniodawca. Zleceniobiorca zobowiązał się do wykonania określonych czynności, a zleceniodawca do zapłaty za nie w określonym terminie. Zobowiązania umowy zostają więc zrealizowane w pełnym zakresie w momencie dokonania zapłaty. Do tego momentu stosunek prawny nadal trwa, a oświadczenia złożone przez zleceniobiorcę zachowują ważność.

Jeżeli w terminie wskazanym w umowie zlecenia, na skutek różnych okoliczności, zleceniobiorca nie otrzyma całości należnego mu wynagrodzenia czy też wszystkich jego składników, nie można mówić o ustaniu stosunku prawnego. Więź prawna ustaje z chwilą wypłaty całości wynagrodzenia, niezależnie od terminu jego wypłaty oraz faktu, czy zostało wypłacone jednorazowo, czy też w częściach. Bez znaczenia dla ustania stosunku prawnego są również przyczyny, dla których wynagrodzenie nie zostało wypłacone jednorazowo, we właściwej wysokości.

Reasumując: w przypadku wypłaty ostatniego wynagrodzenia (lub wyrównania wynagrodzenia) po upływie okresu, na jaki została zawarta umowa zlecenia, stosunek prawny ustaje z chwilą wypłaty wynagrodzenia, a w konsekwencji zleceniodawca powinien uwzględniać oświadczenie zleceniobiorcy i zastosować przy kalkulacji zaliczki na PIT kwotę zmniejszającą podatek.

Co na to fiskus

Takie też stanowisko zajmują organy podatkowe (zob. interpretacje KIS z 25.01.2023 r., 0114-KDIP3-2.4011.1112.2022.1.MN, 16.06.20123 r., 0114-KDIP3-2.4011.428.2023.1.MN, i 20.06.2023 r., 0113-KDWPT.4011.18.2023.1.MH). W tym ostatnim piśmie czytamy: Skoro stosunek prawny łączący zleceniobiorcę i zleceniodawcę ustaje dopiero w momencie dokonania zapłaty, zatem do tego czasu zachowują moc złożone płatnikowi oświadczenia i wnioski, o których mowa w art. 31a ust. 7 updof. W związku z tym, przykładowo w przypadku zapłaty wynagrodzenia za zlecenie wykonane w styczniu, przy założeniu, że umowa zlecenia nie jest kontynuowana, zapłata za te usługi dokonana w lutym będzie uwzględniała wniosek o niepobieranie zaliczki, gdyż stosunek prawny w momencie wypłaty nadal trwał, a zatem nie ma podstaw do pomijania złożonych wniosków i oświadczeń przez płatnika.