Oświadczenia i wnioski wpływające na obliczenie zaliczki na PIT – zasady składania od 2023 r.

Ważność oświadczeń

Wszystkie wymienione oświadczenia i wnioski są wieloletnie, chyba że zmianie uległy okoliczności mające wpływ na obliczenie zaliczki. Te złożone płatnikowi przed 1.01.2023 r. (m.in. na starych wzorach druków PIT-2, PIT-2A lub PIT-3) zachowują moc, jeśli informacje w nich podane pozostają aktualne.

Zasadą jest ponadto, że oświadczenia wygasają po ustaniu stosunku prawnego łączącego podatnika z płatnikiem. Wyjątkiem są jedynie oświadczenia i wnioski w sprawie niestosowania ulgi dla młodych i niestosowania kosztów uzyskania przychodów dla pracowników w wysokości podstawowej (250 zł/mies.), podwyższonej (300 zł/mies.) bądź według normy 50%.

MF przypomniał, że stosunek prawny łączący:

• pracownika z pracodawcą – trwa do momentu, w którym pracownik pozostaje w stosunku pracy, stosunku służbowym, stosunku pracy nakładczej lub w spółdzielczym stosunku pracy,
• zleceniobiorcę ze zleceniodawcą – trwa do momentu, gdy przyjmujący zlecenie oraz dający zlecenie wykonają względem siebie zobowiązania wynikające z zawartej umowy zlecenia.

Oznacza to m.in., że zaliczki na PIT od wynagrodzenia wypłacanego po rozwiązaniu umowy o pracę nie można pomniejszyć o kwotę wolną, mimo że pracownik złożył oświadczenie o stosowaniu tego pomniejszenia.

Jeden zakład pracy w roli kilku płatników

Zdarza się, że jeden zakład pracy w stosunku do tej samej osoby pobiera i wpłaca zaliczki w sposób przewidziany dla różnych płatników, np. jako pracodawca i zleceniodawca. W takim przypadku podatnik składa odrębne oświadczenia i wnioski w odniesieniu do każdego źródła przychodu (np. jeden PIT-2 jako pracownik i drugi PIT-2 jako zleceniobiorca). Aby nie było wątpliwości, komu jest składany ten druk (pracodawcy czy zleceniodawcy), MF zaleca, by w części B druku PIT-2 (według wzoru opracowanego przez Ministerstwo Finansów) podatnik dodatkowo wskazał źródło przychodów, którego dotyczy ten druk (z pracy na etacie czy ze zlecenia).

Ponadto, jak wskazano w objaśnieniach, jeżeli płacowo-kadrowy system funkcjonujący u danego podmiotu wyróżnia również zaliczki pobierane z każdego „podźródła” w ramach działalności wykonywanej osobiście (art. 13 updof, np. odrębnie z tytułu umowy zlecenia i odrębnie z tytułu kontraktu menedżerskiego), to nie ma przeszkód, aby oświadczenia i wnioski te składane były wobec każdego z tych „podźrodeł”, gdyż updof nie wyklucza takiej możliwości.

Pomniejszanie zaliczki o kwotę wolną

Od 1.01.2023 r. każdy zatrudniony może dzielić kwotę wolną między kilku płatników, składając – w dowolnym momencie roku – wniosek o pomniejszenie zaliczki odpowiednio o 300, 150 lub 100 zł (w sumie jednak nie więcej niż o 300 zł). W dowolnym momencie może też rezygnować ze stosowania pomniejszenia. Wystarczy, że złoży płatnikowi oświadczenie o rezygnacji lub wycofa uprzednio złożone oświadczenie. W objaśnieniach wskazano, że wycofując oświadczenie u jednego z płatników, podatnik nie musi zmieniać dotychczasowej proporcji kwoty wolnej stosowanej u pozostałych. Nadal mogą oni pomniejszać zaliczkę o 150 lub o 100 zł.