Odroczony urlop rodzicielski – także na wniosek sprzed porodu

Złożenie wniosku o część urlopu rodzicielskiego jeszcze przed planowaną datą porodu nie przekreśla możliwości przejścia później na odroczony urlop rodzicielski, po spełnieniu oczywiście kilku przesłanek. Do wniosku należy dołączyć oświadczenie pracownika:

• o braku zamiaru korzystania przez drugiego rodzica, przez okres wskazany we wniosku, z urlopu rodzicielskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego albo
• o okresie, w którym drugi rodzic chce w okresie objętym wnioskiem korzystać z urlopu rodzicielskiego bądź zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego.

Wyróżnia się dwa rodzaje urlopu rodzicielskiego. Tzw. długi urlop rodzicielski przysługuje w pełnym wymiarze bezpośrednio po macierzyńskim, na pisemny wniosek zgłoszony najpóźniej 21 dni po porodzie (tzw. długi wniosek, art. 1791 Kp). Pracownica wykorzystuje go od razu po urlopie macierzyńskim, ale ma prawo się nim podzielić – w tym przypadku z pracownikiem ojcem dziecka, zgodnie z art. 1821c § 2 i 4 Kp. Może więc zgłosić wniosek o rezygnację z tego urlopu w całości albo w części, nie później jednak niż 21 dni przed przystąpieniem do pracy, a pracodawca musi go uhonorować.

Za czas długiego urlopu rodzicielskiego należy się zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy wymiaru (art. 31 ust. 3 pkt 1 ustawy zasiłkowej).

Drugi rodzaj urlopu rodzicielskiego, tzw. zwykły, odbiera się jednorazowo bądź w maksymalnie 4 częściach, z których każda obejmuje przynajmniej 8 tyg. Wyjątkowo obowiązkowa, pierwsza część zwykłego urlopu rodzicielskiego wzięta bezpośrednio po macierzyńskim może trwać – w przypadku urodzenia jednego dziecka – nie krócej niż 6 tyg. Zwykły urlop rodzicielski przysługuje na pisemny wniosek przekazany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.

Zwykły urlop rodzicielski udzielony w częściach zatrudniony bierze zaraz po zakończeniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający urlopowi macierzyńskiemu albo pobierania zasiłku macierzyńskiego za część urlopu rodzicielskiego, w wymiarze wielokrotności tygodnia. Jednak maksymalnie 16 tyg. (najwyżej w 2 częściach) może wziąć po przerwie (w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części urlopu rodzicielskiego albo po okresie przebywania na zasiłku macierzyńskim za część urlopu rodzicielskiego), ale najpóźniej do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat (tzw. odroczony urlop rodzicielski, art. 1821c i art. 1821d § 1 i 2 Kp). Za czas zwykłego urlopu rodzicielskiego należy się zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru za pierwsze 6 tyg. w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie oraz 60% podstawy wymiaru – za resztę (art. 31 ust. 2 ustawy zasiłkowej). Pracownik może zrezygnować z części urlopu rodzicielskiego i wrócić do zakładu pracy tylko za zgodą pracodawcy (art. 1821d § 3 Kp).

Opisana w pytaniu pracownica zdecydowała się na zwykły urlop rodzicielski, chcąc go wykorzystać w częściach, również w odroczonych. Fakt, że wniosek o niego złożyła jeszcze przed porodem, nie przekreśla charakteru tego urlopu, a tym bardziej możliwości późniejszego przejścia na odroczoną formę urlopu rodzicielskiego.

Zgodnie z art. 1821d § 1 Kp urlop rodzicielski jest udzielany na pisemny wniosek pracownika, składany nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu – pracownica dotrzymała zatem terminu.

Odroczony urlop rodzicielski przysługuje natomiast w tym przypadku po łącznym spełnieniu warunków:

• wykorzystania pierwszej, minimalnej części urlopu rodzicielskiego w wymiarze 6 tyg. bezpośrednio po urlopie macierzyńskim,
• złożenia wniosku o odroczoną część urlopu rodzicielskiego najpóźniej na 21 dni przed terminem jego rozpoczęcia i jego odpowiedniego udokumentowania,
• odbycia wnioskowanego odroczonego urlopu rodzicielskiego do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat,
• wykorzystania zwykłego urlopu rodzicielskiego w maksymalnie 4 częściach, w tym odroczonego – w najwyżej 2 częściach.

Pracownica spełniła wskazane wymogi, a więc ma prawo do odroczonego urlopu rodzicielskiego, w 2 częściach po 8 tyg. albo w jednej części 16-tygodniowej. Z pytania nie wynika, by został naruszony ostateczny termin (końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat). Pracodawca ma więc obowiązek respektować jej wniosek o 8 tyg. odroczonego urlopu rodzicielskiego, jeżeli zatrudniona odpowiednio go udokumentuje.

W celu kontroli liczby wykorzystanych części urlopu rodzicielskiego sumuje się je na podstawie liczby złożonych wniosków o udzielenie urlopu oraz liczby wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający urlopowi rodzicielskiemu albo jego części, zgłoszonych przez ubezpieczoną matkę lub ubezpieczonego ojca niebędących pracownikami (art. 1821d § 2 Kp). We wniosku o kolejną część urlopu rodzicielskiego pracownica musi podać (przyjmując, że ojciec jest również pracownikiem) m.in. okres dotychczas wykorzystanego urlopu rodzicielskiego oraz liczbę jego części. Ponadto ma obowiązek dołączyć do wniosku m.in. oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego przez ojca albo o okresie, w którym ojciec chce wykorzystać urlop rodzicielski w okresie objętym wnioskiem (§ 18 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 pkt 2 rozporządzenia MRPiPS z 8.12.2015 w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków, DzU poz. 2243).