Odprawa ponad limit dla zwalnianych pracowników też jest wolna od składek

Nie ma przeszkód, aby wypłacić pracownikom odprawy w wysokości przekraczającej ustawowy limit. Odprawy w całości podlegają opodatkowaniu PIT, są jednak zwolnione ze składek na ZUS – również w części przekraczającej 15-krotność minimalnego wynagrodzenia.

Prawo do odprawy związanej z rozwiązaniem stosunku pracy przewiduje art. 8 ustawy z 13.03.2003 o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU z 2018 poz. 1969).

Ustawa ta ma zastosowanie do pracodawców zatrudniający co najmniej 20 pracowników. Pracodawca ma wówczas obowiązek wypłacić odprawę osobie, z którą rozwiązał umowę za wypowiedzeniem lub za porozumieniem stron z powodów leżących wyłącznie po stronie pracodawcy. Taką przyczyną jest np. likwidacja zakładu pracy czy stanowiska pracy, redukcja zatrudnienia, zmiany organizacyjne bądź technologiczne, reorganizacja firmy.

Wysokość odprawy zależy od zakładowego stażu pracy oraz osiąganego wynagrodzenia i stanowi równowartość wynagrodzenia:

• miesięcznego – przy zatrudnieniu krótszym niż 2 lata,
• 2-miesięcznego – przy stażu od 2 do 8 lat,
• 3-miesięcznego – gdy staż przekroczył 8 lat.

Odprawę oblicza się na zasadach dotyczących ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Ustawa przewiduje przy tym, że nie może ona przekraczać równowartości 15-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. W 2021 jest to 42 000 zł.

Pracodawca może jednak podnieść wysokość tego świadczenia. Prawo pracy nie zakazuje stosowania wobec pracowników korzystniejszych rozwiązań niż wynikające z przepisów ogólnych. Obowiązkiem pracodawcy jest jedynie zagwarantowanie pracownikowi praw na poziomie nie niższym, niż wynika to z przepisów prawa pracy. Potwierdził to SN w wyroku z 24.07.2009 (I PK 41/09), uznając, że art. 8 ustawy o zwolnieniach grupowych nie stoi na przeszkodzie do wprowadzenia w zakładzie pracy, w drodze porozumień zbiorowych bądź też w umowach o pracę odpraw w wysokości przekraczającej ten limit. Takiego zdania jest również Państwowa Inspekcja Pracy.

Niezależnie od wysokości odprawy ekonomicznej podlega ona w całości opodatkowaniu (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b updof). Nie trzeba od niej jednak odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego wszelkie odprawy i odszkodowanie wypłacone z tytułu rozwiązania stosunku pracy są zwolnione ze składek. Przepis ten nie przewiduje żadnego limitu dla tej ulgi. Należy więc uznać, że cała kwota odprawy jest wolna od składek, co potwierdza np. interpretacja ZUS z 26.06.2015 (DI/100000/43/579/2015).