Odliczenie VAT z faktury wystawionej w imieniu dłużnika przez komornika

W myśl art. 106c ustawy o VAT faktury dokumentujące dostawę towarów, o której mowa w art. 18 ustawy o VAT, z tytułu której na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy, wystawiają w imieniu i na rzecz dłużnika:

• organy egzekucyjne określone w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
• komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu Kpc.

To właśnie dlatego fakturę dokumentującą dostawę (sprzedaż) nieruchomości wystawił w imieniu dłużnika komornik.

Jednocześnie brak rejestracji VAT komornika wystawiającego fakturę w imieniu dłużnika w żadnym razie nie wyłącza możliwości odliczenia VAT z tej faktury (większość komorników w obecnym stanie prawnym nie jest zarejestrowana jako czynni podatnicy VAT). Możliwości takiej nie wyłącza również brak rejestracji VAT dłużnika, w którego imieniu faktura została wystawiona.

W konsekwencji przedsiębiorca może odliczyć VAT z otrzymanej faktury, o ile nie dokumentuje ona dostawy (sprzedaży) nieruchomości, która jest zwolniona od VAT, a więc o ile komornik nie popełnił błędu, naliczając ten podatek na fakturze.

Ryzyko takiego błędu jest przy tym niewielkie, gdyż przepisy umożliwiają komornikom przyjmowanie, że przewidziane dla nieruchomości zwolnienia od VAT nie mają zastosowania, jeżeli ich udokumentowane działania nie doprowadziły – na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika – do potwierdzenia spełnienia warunków tych zwolnień (zob. art. 43 ust. 21, art. 82a i art. 113 ust. 10a ustawy o VAT).

W uproszczeniu można stwierdzić, że komornicy mający wątpliwości co do zasadności zastosowania zwolnienia od VAT do dokonywanej w imieniu dłużnika dostawy towarów mają prawo przyjąć, że zwolnienie nie ma zastosowania, a w konsekwencji dostawa towarów w imieniu dłużnika jest opodatkowana VAT. W takich przypadkach nabywcom nieruchomości przysługuje – na zasadach ogólnych – prawo do odliczania VAT z faktur wystawianych przez komorników w imieniu dłużników.