Nowości w formularzach ZUS w 2020

Wprowadzają je dwie nowelizacje rozporządzenia MPRiPS w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych oraz innych dokumentów:

• z 20.12.2019 (DzU z 2020 poz. 81) – wejdzie w życie odpowiednio 1.03.2020 i 1.06.2020,
• z 17.01.2020 (DzU poz. 102) – wejdzie w życie 1.02.2020.

Mały ZUS plus

Od 1.02.2020 w ramach nowej preferencji (tzw. mały ZUS plus, która zastępuje ulgę „mały ZUS”) indywidualny przedsiębiorca (także wspólnik spółki cywilnej) ma prawo obniżyć podstawę wymiaru składek emerytalnych i rentowych, jeśli jego przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył 120 tys. zł. Podstawę wymiaru ustala się dla niego, mnożąc przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym przez współczynnik 0,5.

Tak ustalona podstawa wymiaru składek nie może:

• przekraczać 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (standardowej podstawy wymiaru składek dla indywidualnych przedsiębiorców),
• być niższa niż 30% kwoty minimalnej płacy obowiązującej w styczniu danego roku kalendarzowego, czyli w 2020 niższa niż 780 zł.

Korzystający z „małego ZUS” składali dotąd do ZUS formularze ZUS RCA cz. II, a jeżeli opłacali składki tylko za siebie – wyłącznie deklarację rozliczeniową ZUS DRA cz. II. Reforma systemu „małego ZUS” wymusiła konieczność modyfikacji i rozszerzenia tych formularzy. W imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA cz. II (zmiana zał. nr 13 do rozporządzenia) oraz zbiorczej deklaracji ZUS DRA cz. II (zmiana zał. nr 18 do rozporządzenia) dla osoby fizycznej wykonującej działalność gospodarczą na mniejszą skalę, która korzysta z obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne, od 1.02.2020 przybędą rubryki:

• ● w bloku III pole 03, w którym należy podać dochód z działalności gospodarczej za ubiegły rok kalendarzowy,
• ● blok IV „Forma opodatkowania obowiązująca w ubiegłym roku kalendarzowym oraz przychód i dochód”, w którym ubezpieczony określa formę opodatkowania oraz przychód i dochód osiągnięte w ramach danej formy opodatkowania.

W zał. nr 24 do rozporządzenia, zawierającym kody wykorzystywane do wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych nowy opis zyskały kody tytułu ubezpieczenia w części 1 w dziale 1 (podmiot podstawowy z rozszerzeniem):

• 05 90 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu,
• 05 92 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu.

Dokumenty przekazywane od 1.02.2020 za okresy sprzed tej daty sporządza się na nowych wzorach, jednak stosuje się w nich kody obowiązujące w okresach, których dotyczą te formularze.

Nowy rodzaj spółki w formularzach ZUS

Kolejna zmiana nastąpi od 1.03.2020 za sprawą nowelizacji z 20.12.2019. Uwzględnia pojawienie się nowego rodzaju spółki kapitałowej – prostej spółki akcyjnej, stanowiącej uproszczoną wersję spółki akcyjnej i przeznaczonej głównie dla start-upów i nowych przedsiębiorców. Jej konstrukcja zakłada uproszczenie pewnych procedur właściwych dla klasycznej spółki akcyjnej (np. minimalny kapitał zakładowy o wartości 1 zł, brak odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki).

Od 1.03.2020 powstanie nowa grupa ubezpieczonych – akcjonariusze prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług, a w formularzach ubezpieczeniowych zostanie stosownie rozszerzony opis do kodu tytułu ubezpieczenia 05 43. Zyska brzmienie: „Wspólnicy jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, akcjonariusze prostej spółki akcyjnej wnoszący jako wkład świadczenie pracy lub usług (zmiana części 1 w dziale 1 zał. nr 24 do rozporządzenia).

Wspólna składka na FP i SFWON

Od 1.01.2019 łącznie ze składką na FP pobierana jest składka na Fundusz Solidarnościowy (do końca 2019 – Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych). Zaistniała więc konieczność zmiany w blokach deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Od 1.06.2020 w bloku VII w polu 1 znajdzie się objaśnienie: „Kwota składek na Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych” (zmiana zał. nr 17 do rozporządzenia, nieuwzględniająca nowej nazwy Funduszu).

Deklaracje ZUS DRA na nowym wzorze płatnik stosuje od 1.06.2020, nawet składając je za okresy wcześniejsze.

Wpłaty do pracowniczych planów kapitałowych

Mimo że od 1.07.2019 PPK wdrażają przedsiębiorcy zatrudniający ponad 250  osób, a od 1.01.2020 zatrudniający ponad 50 osób, nadal w formularzach ubezpieczeniowych nie ma pozycji na wykazanie wpłat do PPK finansowanych przez pracodawcę (nie stanowią one podstawy wymiaru składek). Zgodnie z wyjaśnieniami ZUS należy je ujmować łącznie z kwotą obniżenia podstawy wymiaru składek z racji pracowniczych programów emerytalnych (PPE). Od 1.06.2020 brak ten zostanie uzupełniony.

W imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA wpłaty te będą wykazywane w blokach III.B i IV.B – zostanie dodane pole 28 „Kwota wpłaty w ramach pracowniczego planu kapitałowego finansowana przez płatnika składek” (zmiana zał. nr 12 do rozporządzenia). Odpowiednio zmodyfikowane zostaną także pola w blokach III.B miesięcznych i rocznych informacji dla osoby ubezpieczonej (zmiana zał. nr 19 i 20 do rozporządzenia).

Formularze ZUS RCA oraz informacje dla osoby ubezpieczonej należy od 1.06.2020 sporządzać na nowych wzorach, choćby odnosiły się do poprzednich okresów. Nowelizacja nie przewiduje konieczności korekt dokumentów przekazanych wcześniej do ZUS (przed 1.06.2020), w którym płatnik ujął wpłaty do PPK łącznie ze składkami na PPE.