Nowe kwoty wolne od potrąceń z zasiłków od 1.03.2019

Od 1.07.2018 zmienił się sposób ustalania kwot wolnych od egzekucji z zasiłków. Są to teraz miesięczne kwoty, przeliczane co roku na zasadach dotyczących emerytur i rent (ogłasza je Prezes ZUS w komunikacie w MP najpóźniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji). Wcześniej stanowiły one 50% najniższej emerytury z tytułu potrącania alimentów i 75% najniższej emerytury – z racji potrącania świadczeń niealimentacyjnych (niespłacone kredyty, pożyczki, zaległe składki i podatki).

Zwaloryzowane kwoty

W 2019 ustawodawca zdecydował się na wyjątkową waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych – kwotowo-procentową, uchwalając w tym celu nowelizację z 14.12.2018 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2019 poz. 39). Ustawa rozstrzygnęła w art. 5 ust. 8, że kwoty wolne od potrąceń i egzekucji z zasiłku od 1.03.2019 zostaną przemnożone przez wskaźnik waloryzacji określony w art. 89 ustawy emerytalnej, wynoszący 102,86% (komunikat MRPiPS z 13.02.2019, MP poz. 176). Nowe kwoty wolne wynoszą zatem (komunikat Prezesa ZUS z 18.02.2019, MP poz. 202):

• 514,30 zł – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych oraz należności alimentacyjnych potrącanych na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego (było 500 zł),
• 848,60 zł – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, np. niespłaconych kredytów pożyczek, zaległych podatków czy składek (było 825 zł).

Przyjmuje się, że nowe kwoty wolne mają zastosowanie do potrąceń z zasiłków należnych za okres od 1.03.2019. Jednak część ekspertów stoi na stanowisku, że przysługują one, począwszy od tej daty – niezależnie od tego, za jaki okres należy się zasiłek (już za marzec czy za wcześniejsze miesiące).

Obowiązki płatnika zasiłków

Pracodawca musi dokonywać, nie pytając zatrudnionego o zgodę, obligatoryjnych potrąceń z zasiłków z ubezpieczenia chorobowego (z zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego i wyrównawczego oraz ze świadczenia rehabilitacyjnego – dalej zasiłki), pod warunkiem że jest ich płatnikiem. A jest płatnikiem zasiłków w danym roku kalendarzowym, jeśli 30 listopada zeszłego roku zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego ponad 20 osób (art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej).

Na podstawie otrzymanego od organu egzekucyjnego pisma o zajęciu zasiłków zakład pracy dokonuje potrąceń wyłącznie:

• alimentów i rent o zbliżonym charakterze,
• świadczeń niealimentacyjnych, np. niespłaconych rat kredytu bankowego czy pożyczki, zaległych składek, podatków bądź grzywien.

Potrąceń tych dokonuje zgodnie z art. 139 i nast. ustawy emerytalnej, respektując 2 limity:

• kwotę wolną – proporcjonalną do liczby dni pobytu pracownika na zasiłku; jeśli przebywał on na zasiłku krócej albo dłużej niż 30 dni, to miesięczną kwotę wolną dzieli się przez 30, a wynik mnoży przez liczbę dni pobierania świadczenia.
• maksymalną dopuszczalną kwotę potrącenia – stanowiącą odpowiedni odsetek kwoty zasiłku brutto (60% przy egzekwowanych alimentach lub 25% przy świadczeniach niealimentacyjnych).

Potrącenia z wynagrodzenia chorobowego

Opisanych kwot wolnych nie stosujemy w obowiązkowych potrąceniach z wynagrodzenia chorobowego określonego w art. 92 Kp. Jest to wynagrodzenie finansowane przez zakład pracy za pierwsze 33 lub 14 dni choroby pracownika i nie ma statusu zasiłku. Wynagrodzenie chorobowe podlega potrąceniom jak wynagrodzenie za pracę, czyli zgodnie z art. 87–91 Kp. Kwota wolna od obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia za pracę, w tym chorobowego (wynosząca 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę netto w przypadku potrącenia świadczeń niealimentacyjnych), jest proporcjonalna wyłącznie do wymiaru czasu pracy (nie ma znaczenia liczba dni faktycznie przepracowanych w danym miesiącu).