Nowa wysokość składki wypadkowej dla niektórych płatników

Zmienione wysokości stóp procentowych składek wypadkowych obowiązują za okresy od 1.04.2021 do 31.03.2022 (nowelizacja z 16.03.2021 rozporządzenia MRPiPS w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułów wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków, DzU poz. 489). Płatnicy zakwalifikowani do pozostałych 42 grup działalności będą opłacać składki wypadkowe na dotychczasowym poziomie.

Składki na ubezpieczenie wypadkowe płatnicy pokrywają z własnych środków, w różnej wysokości, w przedziale od 0,40 do 8,12% podstawy wymiaru, którą stanowi dla pracobiorców przychód podatkowy, a dla osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą (niekorzystających z ulg) – kwota zadeklarowana, nie niższa od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli w 2021 nie niższa od 3155,40 zł (5259 zł × 60%, art. 18 ust. 1 i 8, art. 22 ust. 1 i 2 usus). Niektórym składki wyznacza ZUS, inni określają je sami.

Sposób ustalania stopy procentowej tej składki zależy głównie od liczby osób zgłaszanych przez płatnika do tego ubezpieczenia, którą oblicza się jako iloraz sumy osób podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, w trakcie których podmiot zatrudniający był co najmniej jeden dzień płatnikiem składek wypadkowych. Liczbę ubezpieczonych zaokrągla się do jedności w górę, jeśli końcówka jest większa lub równa 0,5 bądź w dół, jeśli jest mniejsza od 0,5 (art. 28 ust. 3 ustawy wypadkowej).

ZUS wyznacza stopę procentową

ZUS określa w 2021 wysokość składki wypadkowej wyłącznie płatnikom, którzy za 3 kolejne, ostatnie lata kalendarzowe (tj. 2020, 2019 i 2018) mieli obowiązek przekazać mu informacje ZUS IWA i to zrobili. Przypomnijmy, że informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe (ZUS IWA) musi za dany rok kalendarzowy udostępniać ZUS płatnik, który spełnia łącznie poniższe wymogi:

• podlega wpisowi do rejestru REGON,
• był w danym roku kalendarzowym zgłoszony do ZUS nieprzerwanie jako płatnik składek wypadkowych i przynajmniej przez jeden dzień w styczniu następnego roku kalendarzowego,
• zgłaszał w danym roku kalendarzowym średnio co najmniej 10 osób do tego ubezpieczenia.

Stopę procentową składki wypadkowej, obowiązującą w nowym roku dla wskazanego płatnika, oblicza ZUS jako iloczyn stopy procentowej tej składki określonej dla grupy działalności właściwej dla płatnika oraz wskaźnika korygującego, zależnego od przypisanej mu kategorii ryzyka. Grupy działalności i towarzyszące im kategorie ryzyka, kalkulowane na podstawie danych przekazanych przez pracodawców w dokumentach ZUS IWA, zostały określone w tabeli z zał. nr 2 do rozporządzenia MPiPS z 29.11.2002 w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (DzU z 2019 poz. 757, dalej rozporządzenie). O indywidualnie skalkulowanej stopie procentowej składki wypadkowej ZUS zawiadamia płatnika do 20 kwietnia. Jeśli nie zrobi tego na czas, płatnik powinien się zwrócić o informację do właściwej dla swojej siedziby jednostki terenowej ZUS.

Kwota ryczałtowa

Zryczałtowana stopa procentowa składki wypadkowej (na poziomie 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności – 3,33%) obowiązuje płatników, którzy:

• podlegają wpisowi do rejestru REGON i jednocześnie zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób,
• nie podlegają wpisowi do rejestru REGON – bez względu na liczbę osób zgłaszanych do tego ubezpieczenia.

W rozpoczynającym się roku składkowym zapłacą oni składki wypadkowe w dotychczasowej wysokości 1,67% podstawy wymiaru.

Samodzielne ustalanie składki

Płatnik, który zgłasza do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 osób i równocześnie nie był zobowiązany do przekazania informacji ZUS IWA za 3 kolejne, ostatnie lata kalendarzowe, samodzielnie określa wysokość składki wypadkowej. Wynosi ona tyle samo co stopa procentowa składki wypadkowej właściwa dla grupy działalności, do której kwalifikuje się płatnik.

Co do zasady płatnik należy do grupy działalności ustalonej dla jego rodzaju działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON 31 grudnia poprzedniego roku kalendarzowego. Jeżeli jednak zgłasza się po raz pierwszy w ZUS lub w poprzednim roku kalendarzowym nie był płatnikiem składek wypadkowych albo 31 grudnia był skreślony z rejestru REGON – kwalifikuje się go według PKD ujętego w rejestrze REGON w dniu, od którego jest zgłoszony w ZUS jako płatnik tych składek (art. 29 ustawy wypadkowej).

Aby samemu wyznaczyć stopę procentową składki wypadkowej, obowiązującą w nowym roku składkowym, płatnik:

1) określa rodzaj swojej przeważającej działalności gospodarczej zgodnie z PKD 2007 (na 31 grudnia poprzedniego roku bądź na dzień zgłoszenia do ZUS), oznaczony 5-znakowym kodem alfanumerycznym, np. 85.59.B – Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane,

2) na podstawie dwóch pierwszych cyfr kodu PKD sprawdza, do jakiej sekcji (oznaczonej dużą literą) i działu (dwie pierwsze cyfry kodu) został zaliczony w świetle rozporządzenia RM z 24.12.2007 w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (DzU nr 251 poz. 1885); w podanym przykładzie jest to sekcja P – Edukacja,

3) w zał. nr 2 do rozporządzenia znajduje właściwą dla siebie stopę procentową składki wypadkowej, tu 0,93% podstawy wymiaru.

Zgodnie ze znowelizowaną tabelą spośród płatników samodzielnie ustalających składkę wypadkową zaliczani do 7 grup działalności płacą od 1.01.2021 wyższe składki wypadkowe. Dla przykładu płatnik należący według swojego PKD do grupy działalności B-9 (działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie) został obecnie przypisany do kategorii ryzyka 12 i stawki 3,33%, podczas gdy wcześniej były to kategoria 11 i stawka 3,06%. Podobnie płatnik z grupy działalności H-51 (transport lotniczy) otrzymał obecnie kategorię ryzyka 3 i stawkę 0,93%, a wcześniej były to kategoria 2 i stawka 0,67%.

Do wyższych grup awansowały też produkcja mebli i wyrobów tekstylnych (z 5 do 6; wzrost stawki z 1,47 do 1,73), produkcja napojów, wyrobów tytoniowych oraz rybactwo (z 4 do 5 wzrost stawki z 1,20 do 1,47).

Aż w 15 grupach działalności składki wypadkowe uległy zmniejszeniu. Najbardziej spektakularną obniżkę odnotowano w grupie H-50 (transport wodny), która dotychczas była zaliczana do kategorii ryzyka 8, a teraz 5, co powoduje redukcję stawki składki wypadkowej z 2,26 do 1,47%.

Niższe stawki obowiązują też m.in. producentów: odzieży (kategoria 2 zamiast 3), papieru i wyrobów z papieru (5 zamiast 6), leków i innych wyrobów farmaceutycznych (3 zamiast 4).

Zmniejszyło się też ryzyko (i stawki wypadkowe) w przypadku robót budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, robót związanych z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej, magazynowania i działalności usługowej wspomagającej transport (kategoria 4 zamiast 5), wynajmu i dzierżawy (3 zamiast 4).