Liczy się działalność faktycznie wykonywana, a nie wpis do rejestru

Przeważająca działalność według przepisów

WSA zarzucił ZUS błędne rozumienie pojęcia „przeważająca działalność”. Zauważył, że wprawdzie specustawa i usus nie zawierają jego definicji, ale inne przepisy już tak. Zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia RM z 24.12.2007 w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (DzU nr 251 poz. 1885 ze zm.) jest nią działalność z największym udziałem wskaźnika (np. wartość dodana, produkcja brutto, wartość sprzedaży, wielkość zatrudnienia lub wynagrodzeń) charakteryzującego działalność jednostki.

W świetle zaś § 9 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia RM z 30.11.2015 w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń (DzU poz. 2009 ze zm.) dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, których celem jest osiągnięcie zysku, i zakładów działalności gospodarczej przeważającą działalność ustala się na podstawie procentowego udziału poszczególnych rodzajów działalności w ogólnej wartości przychodów ze sprzedaży, a jeżeli nie jest możliwe zastosowanie tego miernika – według udziału pracujących, wykonujących poszczególne rodzaje działalności, w ogólnej liczbie pracujących.

Podmiot uprawiony do otrzymania ulgi to płatnik składek prowadzący na dzień złożenia wniosku o zwolnienie z opłacania składek przeważającą działalność według podanego w przepisie PKD, a dana przeważająca działalność jest ustalona na podstawie procentowego udziału poszczególnych rodzajów działalności w ogólnej wartości przychodów ze sprzedaży lub, jeżeli nie jest możliwe zastosowanie tego miernika, na podstawie udziału pracujących, wykonujących poszczególne rodzaje działalności, w ogólnej liczbie pracujących – orzekł WSA w Opolu.

Decydują fakty, a nie formalności

WSA powoływał się także na wyroki SN z 7.01.2013 (II UK 142/12) i 23.11.2016 (II UK 402/15), na mocy których informacje zawarte we wpisie do rejestru REGON, w tym rodzaj przeważającej działalności, nie tworzą żadnego stanu prawnego, a jedynie mają potwierdzać stan faktyczny według oświadczenia wiedzy zainteresowanego podmiotu. Wolno go zatem kwestionować, gdyż stan nim stwierdzony jako fakt podlega ocenie w kategoriach prawdy lub fałszu. Ponadto samo rozporządzenie w sprawie PKD, w myśl zasady stabilności, zabrania dokonywania w tym rejestrze częstszych zmian niż co 2 lata. Inaczej mówiąc, przedsiębiorca powinien prowadzić nową działalność przez 2 lata, zanim dokona zmiany przeważającej działalności.

W ocenie WSA błędne jest zakładanie, że przeważającą działalnością podmiotu gospodarczego jest tylko ta, sygnowana w rejestrze REGON – w dniu złożeniu wniosku – jednym z kodów „zagrożonych” branż. To formalne kryterium, które może niesłusznie pozbawić kogoś pomocy. Wpis w odpowiedniej rubryce rejestru jako jedyny warunek spełnienia wymogu, de facto powoduje wykluczenie ze wsparcia podmiotów, które w warstwie merytorycznej warunek do przyznania ulgi spełniają (prowadzą na dzień złożenia wniosku przeważającą działalność według podanych PKD), a jedynie nie spełniają warstwy formalnej (uchybiły obowiązkom statystycznym)” – zauważył WSA w Opolu.

W rzeczywistości przedsiębiorca po zgłoszeniu do rejestru mógł tak przekształcić profil przeważającej działalności gospodarczej, że obecnie właściwy jest inny kod. I to będzie aktualna, faktyczna, przeważająca działalność przedsiębiorcy, którą powinien weryfikować ZUS. Zainteresowany z własnej inicjatywy musi udowodnić doniosłość i dominujący charakter nowej działalności odpowiednimi dokumentami, np. z US. Jeśli tak określona, rzeczywista, przeważająca działalność była oznaczona „dotowanym” kodem, powinien uzyskać zwolnienie ze składek. WSA uchylił więc negatywne decyzje ZUS.

Podobnie wcześniej orzekły WSA w Szczecinie 18.02.2021 (I SA/Sz 955/20), Opolu 23.04.2021 (I SA/Op 97/20) oraz Rzeszowie 27.04.2021 (I SA/Rz 255/21, I SA/Rz 214/21).

Problemem zajmował się również Rzecznik MŚP. Poinformował, że wskutek jego interwencji Miejski Urząd Pracy w Lublinie 8.04.2021 zmienił swoje podejście na korzyść przedsiębiorców wykonujących faktycznie przeważającą działalność oznaczoną jednym z „zagrożonych” kodów PKD. W piśmie z 19.05.2021 zaapelował też do premiera o pilną zmianę specustawy tak, by usunąć wszelkie wątpliwości i by nie dochodziło do nieuzasadnionego odrzucania wniosków podmiotów gospodarczych o pomoc publiczną.