Korekta faktury po udzieleniu skonta

Tak. W myśl ustawy o VAT (art. 29a ust. 1) podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej.

Podstawa opodatkowania nie obejmuje:

• kwot stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty (art. 29a ust. 7 pkt 1),
• udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży (art. 29a ust. 7 pkt 2).

Podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem art. 29a ust. 13, obniża się m.in. o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen (art. 29a ust. 10 pkt 1).

Faktura powinna zawierać m.in. kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto (art. 106e ust. 1 pkt 10).

Stosownie do art. 106j ust. 1 pkt 1 i 2 w przypadku gdy po wystawieniu faktury udzielono:

• obniżki ceny w formie rabatu, o której mowa w art. 29a ust. 7 pkt 1,
• opustów i obniżek cen, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1,

podatnik wystawia fakturę korygującą.

Spółka w momencie wystawienia faktury nie wiedziała, czy skonto faktycznie zostanie przyznane – uzależnione było bowiem od spełnienia przesłanki wcześniejszej zapłaty. Przyznanie skonta miało zatem charakter warunkowy, tj. od kontrahenta zależało, czy zapłaci za towar przed terminem płatności. Udzielenie skonta skutkowało obniżeniem ceny dostarczonych towarów. Ponieważ jednak zapłata za dostarczone towary nie nastąpiła po wystawieniu faktury, skonto nie mogło być w niej uwzględnione (tj. podstawa opodatkowania nie została obniżona o skonto).

Dlatego spółka prawidłowo wystawiła fakturę pierwotną na całą kwotę brutto, tj. 123 000 zł, a następnie fakturę korygującą in minus, w której uwzględniła skonto przyznane z tytułu wcześniejszej zapłaty za dostawę.

Stanowisko to podzielają organy podatkowe (np. interpretacje KIS z 9.05.2017, 0115-KDIT1-1.4012.36.2017.1.MN, IS w Katowicach z 16.06.2015, IBPP1/4512-381/15/ES i Warszawie z 16.06.2014, IPPP3/443-243/14-2/JK), a także sądy administracyjne (np. wyroki: NSA z 30.05.2018, I FSK 325/16, WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 15.12.2016, I SA/Go 384/16, i we Wrocławiu z 12.01.2016, I SA/Wr 1718/15).

Jak czytamy w tym ostatnim orzeczeniu, rabat z tytułu wcześniejszej zapłaty, tzw. skonto, ma charakter warunkowy, jest przyznawany pod warunkiem zawieszającym i dopiero z chwilą spełnienia się warunku, tzn. dokonania przez kontrahenta wcześniejszej zapłaty, skonto jest udzielane. W momencie wystawienia faktury nie jest wiadome, czy kontrahent ze skonta skorzysta, dlatego faktura wystawiana jest w warunkach bez rabatu i powinna dokumentować całą wartość sprzedaży. Dopiero z chwilą skorzystania ze skonta istnieje podstawa do uznania rabatu za udzielony i mający wpływ na podstawę opodatkowania.

Informacja o kwocie skonta zawarta na fakturze nie jest równoznaczna z udzieleniem rabatu. Dopiero określone zachowanie nabywcy już po otrzymaniu faktury – wcześniejsza zapłata – skutkuje udzieleniem rabatu. (...) Wówczas sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę korygującą zmniejszającą podstawę opodatkowania o wartość udzielonego skonta – w celu wykazania rzeczywistych kwot związanych z daną dostawą towarów. Faktura ma odzwierciedlać (...) zaistniałe zdarzenie gospodarcze i ustawodawca nie przewidział sytuacji, aby treść faktury, w tym należność do zapłaty, była ustalana poprzez dodatkowe działania matematyczne i dodatkowe dokumenty dotyczące daty dokonania zapłaty.

Zgodnie z przytoczonym stanowiskiem warunkiem zastosowania skonta nie może być samo – wynikające z umowy – zobowiązanie się kontrahenta do wcześniejszej zapłaty, lecz faktyczna wpłata we wcześniejszym terminie. Nie można odgórnie zakładać, że każdy kontrahent skorzysta ze skonta i tym samym rabat będzie należny (zob. interpretacje KIS z 6.06.2018, 0112-KDIL1-3.4012.154.2018.1.JN, i IS w Poznaniu z 16.06.2016, ILPP1/4512-1-311/16-2/HW).

Trzeba tu wspomnieć, że niekiedy wyrażany był też pogląd przeciwny, zgodnie z którym pierwotna faktura powinna od razu wskazywać kwotę po skoncie, a gdyby faktycznie nie zostało ono przyznane (ponieważ nabywca zapłacił po upływie ustalonego wcześniejszego terminu), powinna być wystawiona faktura korygująca in plus, tj. zwiększająca podstawę opodatkowania i kwotę VAT (zob. interpretacje IS w Łodzi z 7.10.2013, IPTPP2/443-594/13-2/IR, i Warszawie z 9.09.2013, IPPP1/443-573/13-4/AP). Moim zdaniem takie rozwiązanie nie będzie jednak prawidłowe, gdyż na moment wstawienia faktury pierwotnej skonto, jako warunkowe, nie było jeszcze udzielone.

Gdyby wcześniejsza zapłata nastąpiła przed wystawieniem faktury dokumentującej dostawę, ta powinna być wystawiona z uwzględnieniem skonta – nie potrzebna byłaby wówczas faktura korygująca. W analizowanym przypadku tak jednak nie było.

W razie wystawienia faktury korygującej z tytułu udzielenia skonta sprzedawca nie ma obowiązku posiadania potwierdzenia jej odbioru przez nabywcę. Podstawę opodatkowania i należny VAT pomniejsza się w dacie wystawienia korekty (w przypadku spółki w rozliczeniu za maj 2018).

Obowiązek uzyskania potwierdzenia doręczenia faktury korygującej nabywcy (wynikający z art. 29a ust. 13) dotyczy wyłącznie przypadków, gdy obniżenie podstawy opodatkowania następuje na mocy art. 29a ust. 10 pkt 1–3 lub w związku z pomyłką w kwocie podatku na fakturze (art. 29a ust. 14). Takie też stanowisko prezentują organy podatkowe (np. interpretacja IS w Łodzi z 18.06.2014, IPTPP2/443-208/14-4/JN).

Zatem fakt, że spółka wysłała fakturę korygującą za potwierdzeniem odbioru (co mogła uczynić), nie ma znaczenia dla rozliczenia VAT.