Korekta cen transferowych – jak wyeliminować niezgodność z ceną rynkową

Jej celem jest zapewnienie zgodności cen transferowych z zasadą ceny rynkowej. Odnosi się do rozliczeń między podmiotami powiązanymi dokonanych w przeszłości (zmienia wysokość już osiągniętych przychodów lub poniesionych kosztów). Jak podkreślił MFFiPR, nie jest korektą cen transferowych (dalej KCT) zmiana cen między podmiotami powiązanymi na potrzeby transakcji realizowanych w kolejnych okresach rozliczeniowych (np. aktualizacja cenników na kolejny miesiąc, kwartał, rok).

Jak wynika z objaśnień, KCT jest dopuszczalna, gdy pomimo tego, że przy zawieraniu transakcji podatnik działał racjonalnie i rzetelnie, by dochować zasady ceny rynkowej, zastosowana przez niego cena transferowa nie jest rynkowa. Innymi słowy istota KCT polega na urynkowieniu transakcji, dla której ustalone zostały warunki rynkowe (przy ocenie ex ante), a które następczo (przy ocenie ex post) stały się nierynkowe. Niezgodność z ceną rynkową nie może być przy tym wynikiem zwykłego (ogólnego) ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ma być skutkiem zmian istotnych okoliczności lub wynikać ze sposobu ustalania ceny transferowej w oparciu o budżety (plany, kosztorysy), w których do ustalania cen transferowych zostały wykorzystane np. informacje o kosztach historycznych, a następnie korygowanej na podstawie informacji o rzeczywiście poniesionych kosztach.

KCT obejmuje, co do zasady, korekty cen transferowych za dany rok podatkowy, po jego zakończeniu. Nie wyklucza się KCT w trakcie roku podatkowego, po zakończeniu innego okresu rozliczeniowego, np. miesiąca lub kwartału. Updop i updof nie precyzują, w jakim terminie i za jaki okres należy dokonać KCT. Jak wskazano w objaśnieniach, korekty powinny odbywać się z częstotliwością, z jaką w porównywalnych warunkach dokonywałyby ich podmioty niepowiązane, uwzględniając faktyczny przebieg i okoliczności zawarcia i realizacji transakcji kontrolowanej oraz zachowanie jej stron.

Brak możliwości ustalenia częstotliwości, z jaką podmioty niepowiązane w porównywalnych okolicznościach dokonywałyby korekt, nie jest przeszkodą dla KCT. Częstotliwość KCT zależy w szczególności od:

• specyfiki transakcji i stosowanego modelu rozliczeń w danym typie transakcji,
• zmienności czynników ekonomiczno-gospodarczych mających wpływ na warunki transakcji,
• dostępności wiarygodnych, obiektywnych danych porównawczych.

Skutki podatkowe transakcji kontrolowanej określa się dla danego roku podatkowego. KCT powinna zostać, co do zasady, dokonana przed złożeniem zeznania rocznego za dany rok i powinna obejmować okres nie dłuższy niż rok podatkowy. Możliwa jest również korekta po złożeniu zeznania rocznego.

MFFiPR wypowiedział się również nt. dokumentowania KCT. Updop i updof tego nie przesądzają, lecz w świetle objaśnień podstawą KCT może być:

• nota księgowa (debetowa albo kredytowa) korygująca zbiorczo przychody lub koszty podmiotu powiązanego w odniesieniu do danej transakcji kontrolowanej (bez odnoszenia się do konkretnej faktury/noty),
• zbiorcza faktura korygująca,
• faktura korygująca konkretną fakturę/pozycję z faktury z okresu rozliczeniowego.

Jeżeli KCT nie powoduje zmiany wynagrodzenia z tytułu transakcji – konkretnych dostaw towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotów powiązanych – natomiast ma na celu dostosowanie poziomu rentowności do poziomu rynkowego, to pozostaje poza VAT i nie powinna być dokumentowana fakturą.

KCT spełniającą warunki określone w updop i updof ujmuje się wstecz, tzn. odpowiednio poprzez zmniejszenie lub zwiększenie:

• przychodów osiągniętych w okresie rozliczeniowym, którego ta korekta dotyczy – w przypadku korekty przychodów,
• kosztów uzyskania przychodów poniesionych w okresie rozliczeniowym, którego ta korekta dotyczy – w przypadku korekty kosztów uzyskania przychodów.

Jeśli wystąpi potrzeba dwóch przeciwstawnych KCT (in plus i in minus) pomiędzy tymi samymi podmiotami powiązanymi – z uwagi na inne warunki korekty in minus – należy dokonać takich korekt odrębnie.

MFFiPR wskazał też, że określone w updop i updof warunki KCT odnoszą się do dokonywania tych korekt w księgach podatkowych, tj. na potrzeby ustalenia wyniku podatkowego; nie determinują sposobu ujęcia korekty cen transferowych w księgach rachunkowych.