Koniec z wyższą gratyfikacją dla płatników PIT

Obowiązujące stawki

Przypomnijmy, że na mocy art. 28 Op płatnikom i inkasentom przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków (także zaliczek na podatek) pobranych na rzecz budżetu państwa. Jego wysokość określa MF w drodze rozporządzenia.

Obowiązujące obecnie rozporządzenie MF z 28.06.2022 r. w sprawie wynagrodzenia płatnika i inkasenta z tytułu terminowego wpłacania podatków na rzecz budżetu państwa (DzU poz. 1377) przewiduje dwie stawki wynagrodzenia:

• 0,3% kwoty podatków pobranych przez płatników,
• 0,1% kwoty podatków pobranych przez inkasentów.

Ponadto ustanowiono w nim trzecią, czasową stawkę w wysokości 0,6%, przysługującą płatnikom z tytułu terminowego wpłacania PIT, pobranego przez nich w okresie od 1.07.2022 do 31.12.2023 r. od dochodu podlegającego opodatkowaniu przy zastosowaniu skali podatkowej. Miała być ona rodzajem rekompensaty za konieczność dostosowania systemów księgowych płatników do obniżki stawki PIT wprowadzonej w trakcie 2022 r. w ramach poprawiania Polskiego Ładu.

A zatem podwyższona do 0,6% stawka będzie ostatni raz stosowana do obliczenia zryczałtowanego wynagrodzenia z tytułu terminowej wpłaty podatku pobranego w grudniu 2023 r.

Należy podkreślić, że dla możliwości zastosowania tej wyższej stawki istotne jest to, kiedy został pobrany podatek będący podstawą do obliczenia wysokości wynagrodzenia, a nie kiedy płatnik korzysta ze swojego uprawnienia do potrącenia tego wynagrodzenia z kwoty pobranych przez siebie podatków.

Moment potrącenia

Obowiązujące przepisy nie określają terminu, w jakim płatnicy korzystają z uprawnienia do zryczałtowanego wynagrodzenia. Op nie nakazuje potrącania wynagrodzenia w tym samym miesiącu, w którym płatnik wpłaca uprzednio pobrany podatek na rachunek US. Płatnicy mogą więc potrącać je z kwoty pobieranych przez siebie podatków np. co miesiąc, co kwartał czy też raz do roku, a nawet za kilka lat – według własnego wyboru (pismo Ministerstwa Finansów z 26.03.1998 r., RS-7250-487/OP/O/98/ZB).

Prawo to przysługuje im do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego, z którym wynagrodzenie jest związane, co potwierdzają liczne interpretacje KIS, np. z 6.06.2023 r. (0111-KDIB2-2.4017.1.2023.2.MM), 21.04.2023 r. (0111-KDIB1-2.4017.1.2023.1.EJ), 1.10.2021 r. (0113-KDIPT2-3.4011.587.2021.3.KS), 30.12.2020 r. (0111-KDIB2-1.4017.26.2020.1.MK), 17.02.2020 r. (0111-KDIB2-1.4017.25.2019.1.EN).

Płatnicy mogą, ale nie muszą z niego korzystać. Warto więc przy okazji prac związanych z rocznym rozliczeniem przyjrzeć się, czy jest ono potrącane, ew. podjąć decyzję o korzystaniu z tego prawa na bieżąco bądź wstecz.

Uwaga: z końcem 2023 r. przedawni się zobowiązanie płatnika z tytułu zaliczek na PIT/zryczałtowanego podatku, pobranych za okres od grudnia 2017 do listopada 2018 r., natomiast z końcem 2024 r. – pobranych za okres od grudnia 2018 do listopada 2019 r. (patrz ramka).

Nie ma konieczności każdorazowego informowania US o fakcie dokonania potrącenia zryczałtowanego wynagrodzenia. Wystarczy, że płatnik wykaże jego kwotę w przewidzianym miejscu we właściwych rocznych deklaracjach podatkowych (np. PIT-4R, PIT-8AR) składanych za bieżące okresy (interpretacja KIS z 4.01.2019 r., 0111-KDIB1-2.4017.12.2018.1.AW).

Z wzorów tych deklaracji wynika, że podaje się wynagrodzenie za poszczególne miesiące – zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych należy uznać, że chodzi o wynagrodzenie faktycznie potrącone w tych miesiącach. Aby dokonać potrącenia za przeszłe okresy, nie trzeba korygować deklaracji za lata, w których płatnik nie pobierał wynagrodzenia (nie jest to nadpłata). Przykładowo, potrącone w grudniu 2023 r. należne wynagrodzenie za lata 2018–2022 trzeba wykazać w deklaracji PIT-4R za 2023 r. (jako wynagrodzenie za grudzień). Można też np. w styczniu 2024 r. potrącić wynagrodzenie należne z tytułu poboru zaliczek na PIT za cały 2023 r. (obliczone według stawki 0,6%). Trzeba je będzie wykazać w deklaracji PIT-4R za 2024 r. (jako wynagrodzenie za styczeń tego roku).

Wymóg wpłaty

Należy podkreślić, że tytułem do uzyskania wynagrodzenia przez płatnika jest terminowe wpłacenie podatków pobranych na rzecz budżetu państwa. Przepis zawiera trzy kryteria, które łącznie muszą być spełnione przez płatnika:

• podatek został pobrany na rzecz budżetu państwa,
• dokonano jego wpłaty,
• wpłata nastąpiła w terminie wynikającym z przepisów.

Jak potwierdza interpretacja KIS z 20.11.2020 r. (0111-KDIB1-2.4017.14.2020.1.SK), prawo do zryczałtowanego wynagrodzenia nie jest uzależnione od uiszczenia pełnej kwoty należnej zaliczki.

Jeżeli płatnik dochował terminu wpłaty tylko w odniesieniu do części pobranego podatku, to co do zasady może otrzymać wynagrodzenie naliczone tylko od części wpłaconej w terminie.

Późniejsza dopłata podatku wraz z należnymi odsetkami nie wpłynie na możliwość realizacji jego uprawnień w zakresie potrącenia przysługującego mu wynagrodzenia od terminowo wpłaconej kwoty. Jednak od pozostałej części podatku, wpłaconej później, wynagrodzenie nie przysługuje.

Również podatki wpłacone w kwotach przekraczających należne zobowiązanie nie mogą być (w tej części) brane pod uwagę przy obliczaniu wynagrodzenia. Jeżeli płatnik skorzysta z możliwości pobrania wynagrodzenia, a potem się okaże, że obliczył i pobrał oraz wpłacił podatek (zaliczkę na podatek) nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, ma obowiązek zwrócić na rachunek właściwego US nienależne wynagrodzenie wraz z odsetkami za zwłokę (wyrok NSA z 30.06.2014 r., II FSK 1725/12). Wynagrodzenie potrącone nienależnie lub w zawyżonej wysokości traktuje się – na mocy art. 52a Op – jak zaległość podatkową.

Ulga na innowacyjnych pracowników i wpłaty na PFRON pomniejszą należną kwotę

Ponieważ wysokość zryczałtowanego wynagrodzenia należnego płatnikowi jest uzależniona od kwoty podatku/zaliczki wpłaconej terminowo do US (a nie jedynie pobranej), negatywnie wpływa na nie ulga na innowacyjnych pracowników, o której mowa w art. 18db updop i art. art. 26eb updof. W uproszczeniu polega ona na pomniejszeniu podlegających przekazaniu na rachunek US zaliczek na PIT i zryczałtowanego podatku pobranych od pensji, o określoną kwotę z tytułu prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej. Płatnik korzystający z tej ulgi przekazuje więc do US niższą kwotę PIT, niż pobrał, zatrzymując resztę dla siebie (albo nawet nie przekazuje jej wcale).

Jak potwierdziła KIS w interpretacji z 23.11.2023 r. (0111 KDIB13.4017.4.2023.4.MBD), w przypadku skorzystania z uprawnienia do pomniejszenia, o którym mowa w art. 18db ust. 1 updop, wynagrodzenie płatnika będzie ustalane na podstawie pomniejszonej kwoty zaliczek i zryczałtowanego podatku dochodowego (tylko od kwoty PIT faktycznie wpłaconej w terminie, a nie pobranej).

Z kolei z interpretacji KIS z 24.01.2023 r. (0114-KDIP3-1.4017.1.2022.1.MZ2023-01-24) wynika, że wpłaty pobranych zaliczek na PIT dokonywane przez płatników będących zakładami pracy chronionej i zatrudniających osoby – zgodnie z art. 38 ust. 2 i 2a updof – na PFRON, zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz zakładowy fundusz aktywności nie są wpłatami na rzecz budżetu państwa. Wobec tego płatnikom tym nie przysługuje wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków od części pobranych zaliczek przekazanej na ww. fundusze.