Kiedy składki z kontraktu menedżerskiego, a kiedy z tytułu prowadzenia firmy

Odpowiedź na pytanie zależy od tego, czy w ramach działalności menedżer osiąga wyłącznie przychód z tytułu świadczenia usług zarządzania, czy również inne przychody.

Dla menedżera, który ma wpis do ewidencji działalności gospodarczej w zakresie zarządzania i jednocześnie zawarł kontrakt menedżerski na zarządzanie, przychód uzyskiwany z tej umowy jest traktowany jak przychód z działalności wykonywanej osobiście, odrębny od przychodów z działalności gospodarczej. Tym samym umowa o zarządzanie jest traktowana jak odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych, a nie jak umowa wykonywana w ramach działalności pozarolniczej.

Dotyczy to również członka zarządu, który zawarł ze spółką umowę o świadczenie usług. Potwierdził to SN w uchwale z 17.06.2015 (III UZP 2/15), podjętej w składzie 7 sędziów, mającej moc zasady prawnej. SN stwierdził, że tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym przez członka zarządu spółki akcyjnej, który zawarł z nią umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej, jest umowa o świadczenie usług. Taka osoba podlega zatem ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym jako zleceniobiorca, a nie jako przedsiębiorca.

Jak uznał SN, umowa o zarządzanie zawarta z członkiem zarządu jest tylko dopełnieniem podstawowego stosunku organizacyjnego, jakim jest członkostwo w zarządzie. Członek zarządu nie może zatem zawrzeć umowy o zarządzanie w oderwaniu od tej funkcji, jako niezależna osoba prowadząca działalność gospodarczą. To z kolei wyklucza zastosowanie jako podstawy ubezpieczenia art. 6 ust. 1 pkt 5 usus, tj. uznanie, że tytułem do ubezpieczeń jest prowadzenie pozarolniczej działalności. Członek zarządu nie jest przedsiębiorcą, bo nie wykonuje kontraktu w ramach działalności gospodarczej w oderwaniu od członkostwa w zarządzie.

Takie stanowisko potwierdza również ZUS w interpretacjach. Np. w decyzji z 10.02.2020 (DI/100000/431132/2019) wskazał, że przychody z kontraktu to przychody z działalności wykonywanej osobiście, a nie z działalności. Nie ma znaczenia, że usługi zarządzania stanowią przedmiot działalności gospodarczej.

Inaczej jest jednak w sytuacji, gdy w ramach wpisu do CEIDG menedżer osiąga również inne przychody, które w rozumieniu przepisów podatkowych kwalifikuje się jako przychody z działalności pozarolniczej. Mogą to być również przychody z dodatkowo zawieranych umów o świadczenie usług doradczych, marketingowych i podobnych. Nie ma przeszkód, aby kwalifikować je do pozarolniczej działalności gospodarczej (zob. interpretacja IS w Łodzi z 13.11.2015, IPTPB3/4511-44/15-6/KJ). W takiej sytuacji następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń – działalności i świadczenia usług zarządzania. Wybór tytułu, z którego menedżer będzie objęty ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi, zależy wówczas od podstawy wymiaru składek z obu tytułów.

Gdy przychód z kontraktu jest niższy od podstawy składek z działalności ustalonej na ogólnych zasadach – równej 60% przeciętnego wynagrodzenia (3136,20 zł w 2020) – składki społeczne są obowiązkowe tylko z działalności gospodarczej. Taka sytuacja zazwyczaj jednak nie występuje, bo zwykle menedżer zarabia więcej niż obecna najniższa podstawa wymiaru składek. Jeśli zaś przychód z kontraktu przekracza najniższą podstawę z działalności, menedżer sam może wybrać, z którego tytułu chce opłacać składki obowiązkowo. Z drugiego może wówczas przystąpić do ubezpieczeń dobrowolnie, poza ubezpieczeniem zdrowotnym, które zawsze jest obowiązkowe.

Inaczej jest, gdy menedżer z działalności ma prawo do opłacania ulgowych składek, tj. od 30% minimalnego wynagrodzenia albo tzw. małego ZUS plus. Taka osoba musi co miesiąc opłacać składki od kwoty nie niższej niż minimalne wynagrodzenie. Oznacza to, że w pierwszej kolejności uznaje się, że obowiązkowe są dla niej ubezpieczenia społeczne z obu tytułów – kontraktu i działalności. Jeśli jednak kontrakt przynosi przychód nie niższy niż minimalne wynagrodzenie (2600 zł w 2020), ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe tylko z kontraktu. Taki przedsiębiorca może jednak podnieść podstawę składek z działalności do kwoty minimalnego wynagrodzenia i wybrać, że składki będzie obowiązkowo płacić tylko z działalności. Wtedy kontrakt menedżerski – jako odrębny tytuł do ubezpieczeń, choć wykonywany w ramach działalności – będzie zwolniony z konieczności opłacania składek społecznych.