Jakie składki płacić za zleceniobiorcę, który zawiesił własny biznes

To zależy, jaki jest przedmiot umowy zlecenia. Jeśli pokrywa się z profilem zawieszonej działalności, tytułem do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego będzie wyłącznie ta działalność.

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą może ją zawiesić na dowolny okres z dowolnego powodu. Wielu przedsiębiorców skorzystało z tej możliwości z uwagi na kryzys gospodarczy związany z koronawirusem. Korzyścią z zawieszenia działalności jest brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podatków dochodowych.

W czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca może wykonywać czynności, które są niezbędne do zabezpieczenia źródła przychodów i funkcjonowania po jej wznowieniu. Może m.in. przyjmować należności powstałe przed zawieszeniem, osiągać przychody z czynności sprzed zawieszenia, regulować wcześniejsze zobowiązania itd. Zakazane jest natomiast prowadzenie działalności oraz osiąganie z niej bieżących przychodów. Podjęcie takich działań oznacza wznowienie działalności.

Przy zatrudnianiu przedsiębiorcy, który zawiesił działalność, istotny jest rodzaj zawieranej umowy oraz jej przedmiot. Dla firmy, która potrzebuje pracownika na etat, nie ma znaczenia, czy kandydat prowadzi działalność i jaki jest jej zakres. Zatrudnienie pracownicze może obejmować ten sam rodzaj prac czy usług, jakie pracownik-przedsiębiorca wykonuje w ramach działalności.

Inaczej jest w przypadku zawierania umowy cywilnoprawnej – zlecenia czy o dzieło. Tutaj zakres umowy nie może się pokrywać z przedmiotem prowadzonej działalności. Nie ma znaczenia, że ta działalność jest zawieszona. Jeżeli przedsiębiorca podejmie na zlecenie/dzieło pracę, którą dotąd wykonywał w ramach działalności (zgodnie z PKD), jego jedynym tytułem do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego będzie ta działalność. Umowa cywilnoprawna nie stanowi odrębnego tytułu do tych ubezpieczeń.

Inaczej jest w sytuacji, gdy przedsiębiorca przyjmie zlecenie na pracę/usługi, których nie wykonuje w ramach działalności. Jedynym tytułem do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego będzie wówczas umowa zlecenia. Oczywiście tylko do czasu wznowienia działalności.

Po jej wznowieniu przez zleceniobiorcę nastąpi tzw. zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych. Możliwe są wówczas dwie sytuacje:

• dotycząca przedsiębiorcy, którego z działalności obowiązuje minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 60% prognozowanego na dany rok wynagrodzenia – jeżeli jego przychód ze zlecenia w danym miesiącu będzie niższy niż ta kwota (3136,20 zł w 2020), obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń społecznych jest tylko działalność; jeżeli zaś przychód ze zlecenia jest równy lub wyższy 60% przeciętnej płacy, zleceniobiorca ma prawo wyboru, który tytuł – działalność czy zlecenie – będzie tym do opłacania składek społecznych obowiązkowo,
• dotycząca przedsiębiorcy, który opłaca składki z działalności od podstawy niższej niż minimalne wynagrodzenie, ponieważ korzysta z tzw. preferencyjnych składek lub „małego ZUS plus” – składki trzeba wówczas opłacać zarówno z działalności, jak i z umowy zlecenia do czasu osiągnięcia podstawy równej lub wyższej kwocie minimalnego wynagrodzenia (2600 zł w 2020).

• Pan Filip ma prawo do „małego ZUS plus”. Ustalił, że w 2020 obowiązuje go najniższa podstawa składek w wysokości 1740 zł. Jednocześnie od lipca podjął pracę na umowę zlecenia, której przedmiot jest inny niż profil działalności. Z tej umowy co miesiąc ma osiągać przychód 1000 zł. Ponieważ podstawa składek z działalności jest niższa niż minimalne wynagrodzenie, składki społeczne są obowiązkowe zarówno z tytułu prowadzenia firmy, jak i ze zlecenia.

  W sierpniu pan Filip podpisał kolejną umowę zlecenia odrębną od przedmiotu prowadzonej działalności. W tym miesiącu uzyskał z niej 1700 zł. Ponieważ suma przychodu z umów zlecenia przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia (1000 zł + 1700 zł > 2700 zł), w sierpniu pan Filip może wybrać opcję, że obowiązkowym tytułem do ubezpieczeń społecznych będą tylko umowy zlecenia.

  Nieco inaczej jest z umową o dzieło. Taki kontrakt nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych. Jeśli więc przedsiębiorca, który zawiesił działalność, podpisze umowę o dzieło, nadal nie ma żadnego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych ani zdrowotnego. Przedmiot umowy o dzieło nie może się jednak pokrywać z profilem zawieszonej działalności. Jeśli tak będzie, należy uznać, że dzieło zostanie wykonane w ramach działalności, co jest równoznaczne z tym, że została ona wznowiona. Potwierdziła to IS w Bydgoszczy w interpretacji z 26.01.2009 (ITPB1/415-637a/08/WM).