Jaka stawka VAT od kontraktów drogowych

Tak wynika z objaśnień MF z 26.01.2021 Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług kontraktów drogowych typu utrzymaj standard oraz wywołaniowego.

W objaśnieniach MF wskazał przesłanki, jakimi należy się kierować, oceniając, czy chodzi o jednolicie opodatkowane świadczenie kompleksowe (mimo że składające się z wielu równorzędnych świadczeń), czy o zbiór odrębnych usług, a także podał liczne przykłady właściwych rozliczeń w zależności od rodzaju kontraktu.

Zastrzegł jednocześnie, że mając na względzie różnorodność możliwych scenariuszy oraz różnorodność zapisów umownych występujących w kontraktach drogowych, kwalifikowanie świadczeń wynikających z zawartych kontraktów drogowych wymaga każdorazowo szczegółowej i obiektywnej analizy stanu faktycznego konkretnej sprawy i stwierdził, że objaśnienia powinny być odczytywane jako wytyczne dla przeprowadzenia takiej analizy.

Objaśnienia potwierdzają stanowisko aktualnie powszechnie przyjmowane przez organy podatkowe, co do uznawania za świadczenie kompleksowe również takich świadczeń, wśród których nie można wyodrębnić usługi głównej i usług pomocniczych, lecz wszystkie mają charakter równorzędny, a łączy je tylko wspólny cel.

Szkopuł jednak w tym, że ta jednolitość w poglądach pojawiła się dopiero od 2014. Wcześniej organy podatkowe niejednokrotnie wyrażały odmienne zdanie. Również zamawiający w przetargach publicznych (reprezentująca Skarb Państwa Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad) w specyfikacjach warunków zamówienia narzucał przedsiębiorcom stosowanie niższych niż podstawowa stawek, nie traktując ich usług jako świadczenia kompleksowego.

Wszczęte w ostatnich latach kontrole podatkowe i skarbowe, dotyczące wieloletnich kontraktów zawieranych przez drogowców z GDDKiA powodują, że liczne skargi przedsiębiorców trafiają do sądów administracyjnych. Te zasadniczo nie negują bazującej na orzecznictwie TSUE wykładni fiskusa, zwracają jednak uwagę, że postępowanie organów podatkowych narusza wyrażoną w art. 121 § 1 Op zasadę zaufania (ochrony uzasadnionych oczekiwań), będącą jedną z podstawowych zasad demokratycznego państwa prawnego.

NSA w wyroku z 17.04.2019 (I FSK 494/17) orzekł, że wyklucza ona możliwość żądania zapłaty VAT, którego podatnik nie naliczał swojemu partnerowi handlowemu oraz nie wpłacał do US w sytuacji, gdy utrwalona wykładnia i praktyka stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe, na podstawie której podatnik ukształtował długoterminowe zobowiązanie do świadczenia usługi, dawały podstawy do wywołania u tego podatnika uzasadnionego przekonania, że nie jest zobowiązany do naliczania rzeczonego podatku. Podobne stanowisko zajął WSA w Gliwicach w wyrokach z 5.10.2020 (I SA/Gl 437/20), 12.11.2020 (I SA/Gl 539/20) i 19.11.2020 (I SA/Gl 170/20).