Jak ustalić wysokość składki zdrowotnej przedsiębiorcy, który odlicza stratę podatkową

Tak wynika z decyzji ZUS z 24.07.2023 r. (WPI/200000/43/674/2023).

O interpretację wystąpił indywidualny przedsiębiorca świadczący usługi związane z pośrednictwem w obrocie nieruchomościami, opodatkowany liniowym PIT. W 2021 r. rozpoczął inwestycję budowlaną, która przez 2 lata generowała wysokie koszty uzyskania przychodów. W zeznaniu PIT-36L za 2022 r. wykazał stratę ze źródła przychodów. W kwietniu 2023 r. zakończył inwestycję i uzyskał przychód z działalności gospodarczej.

W myśl art. 9 ust. 3 pkt 2 updof o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, podatnik może obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących 5 lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 mln zł. Nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego 5-letniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

Przedsiębiorca uwzględnił więc stratę z lat ubiegłych przy obliczaniu zaliczki na PIT za kwiecień (obniżając tym samym podstawę opodatkowania PIT). Pytał, czy tak samo mógł postąpić, ustalając podstawę wymiaru składki zdrowotnej za maj, którą stanowi dochód uzyskany w kwietniu.

ZUS przypomniał, że w myśl art. 79a ust. 1 i 2 ustawy zdrowotnej składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, opłacających liniowy PIT (na zasadach określonych w art. 30c updof) wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9%:

• minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego – w przypadku składki obliczanej od miesięcznej podstawy jej wymiaru,
• iloczynu liczby miesięcy w roku składkowym i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu tego roku – w przypadku składki obliczanej od rocznej podstawy jej wymiaru.

Na mocy art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej roczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej tych przedsiębiorców stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu updof (z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152–154 updof), a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, z uwzględnieniem art. 24 ust. 1–2b updof, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Z kolei na podstawie art. 81 ust. 2c ustawy zdrowotnej przedsiębiorcy ci za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu wpłacają składkę zdrowotną od miesięcznej podstawy wymiaru stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który jest opłacana składka, ustalony w następujący sposób:

• dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym stanowi różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania przychodów (w rozumieniu updof),
• dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów osiągniętych od początku roku i sumą kosztów uzyskania tych przychodów poniesionych od początku roku; tak ustalony dochód jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające.

Dochód pomniejsza się o zapłacone i nieodliczone składki na ubezpieczenia społeczne, jeśli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Gdy podstawa wymiaru składki zdrowotnej ustalona w ww. sposób jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego, podstawę wymiaru składki zdrowotnej za ten miesiąc stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia.

ZUS podkreślił, że dochód będący podstawą wymiaru składki zdrowotnej liczy się inaczej niż dla celów podatkowych. Jest on ustalany jako różnica między przychodami a kosztami uzyskania przychodów w rozumieniu updof, ale można go pomniejszyć tylko o składki społeczne, jeśli nie zostały zaliczone do kosztów. Nie pomniejsza go natomiast strata podatkowa poniesiona w latach poprzednich.

Reasumując: przedsiębiorca, który w latach ubiegłych wygenerował stratę i chce ją obecnie ująć w podstawie wymiaru składki zdrowotnej, nie ma do tego prawa ze względu na art. 81 ust. 2c ustawy zdrowotnej.