Jak skutecznie poinformować o wspólnikach, by uniknąć statusu podatnika CIT

Tak wynika z odpowiedzi MFFiPR z 8.01.2021 (DD5.054.7.2020) na zapytanie poselskie nr 2151.

Przypomnijmy, że spółki jawne z udziałem innych osób niż fizyczne (wystarczy jeden taki wspólnik) są od 1.01.2021 podatnikami CIT. Chyba że złożą Szefowi KAS informację o podatnikach CIT oraz PIT, posiadających – bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego – prawa do udziału w zysku spółki (tzw. informacja o wspólnikach CIT-15J z zał. CIT/JW). W przypadku spółek jawnych istniejących przed 1.01.2021 taka informacja powinna być złożona do końca stycznia 2021, a w przypadku nowych spółek – przed rozpoczęciem roku obrotowego. Tak wynika z art. 1 ust. 3 pkt 1a updop.

Jak wskazał MFFiPR, datą pierwszego dnia pierwszego roku obrotowego jednostek zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym spółek jawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, nie jest data rejestracji takiego podmiotu i uzyskania podmiotowości gospodarczej.

Początkiem roku obrotowego nowo tworzonego podmiotu zobowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym spółek prawa handlowego, jest dzień otwarcia przez taki podmiot ksiąg rachunkowych. Zgodnie zaś z art. 12 ust. 1 pkt 1 uor nowo powstała jednostka księgi rachunkowe obowiązana jest otworzyć na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o charakterze majątkowym lub finansowym. Jeżeli zatem nowo utworzona spółka jawna, przed tak rozumianym dniem rozpoczęcia działalności, złoży informację, o której jest mowa w wyżej przywołanym art. 1 ust. 3 pkt 1a updop, to spółka ta zachowa status podmiotu podatkowo transparentnego.

Szkopuł w tym, że praktyka księgowych w zakresie otwierania ksiąg spółki jest różna – jedni kierują się datą podpisania umowy spółki, inni wpłatą na kapitał zakładowy, jeszcze inni datą rejestracji w KRS. Ta ostatnia data (z reguły najpóźniejsza) w świetle wyjaśnień MFFiPR nie jest przesądzająca, choć – zgodnie z art. 251 § 1 Ksh – data wpisu do KRS jest datą powstania spółki jawnej (podmiotu, na którym ciąży obowiązek informacyjny).

Zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym to takie, które wpływają na stan aktywów i pasywów spółki. W praktyce pierwszym tego rodzaju zdarzeniem może być wniesienie przez wspólników wkładów (pieniężnych i niepieniężnych) na pokrycie udziałów czy pierwszych kosztów działalności (założenia rachunku bankowego, zaciągnięcia zobowiązania z tytułu najmu biura). Zatem to w tym momencie następuje rozpoczęcie działalności i na ten dzień następuje otwarcie ksiąg rachunkowych.

Czy zatem spółka może złożyć informację o wspólnikach, choć formalnie jeszcze nie istnieje (nie ma podmiotowości prawnej)? W świetle powyższych wyjaśnień bezpieczniej byłoby wstrzymać się z wniesieniem wkładów (a tym samym rozpoczęciem działalności i otwieraniem ksiąg) aż do momentu uzyskania rejestracji.

W odpowiedzi MFFiPR potwierdził też, że informację o wspólnikach trzeba będzie składać corocznie – niezależnie od jej aktualizacji, składanej w przypadku zmian w składzie wspólników/podatników, w terminie 14 dni, licząc od dnia zaistnienia takich zmian.

Jak czytamy w ww. piśmie, spółki jawne mające siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne, chcąc zachować status podmiotu podatkowo transparentnego, informację taką zobowiązane będą składać przed każdorazowym rozpoczęciem roku obrotowego. Także w przypadku, gdy skład wspólników takiej spółki oraz posiadana przez nich wielkość praw do udziału w jej zyskach nie ulegną zmianie. W przypadku zaś zmian w składzie wspólników spółki jawne – również te, które nie składały wcześniej informacji, gdyż ich wspólnikami były wyłącznie osoby fizyczne – zobowiązane będą składać taką informację o tych zmianach (aktualizację informacji) w terminie 14 dni, licząc od dnia ich wystąpienia.

Przypomnijmy, że niezłożenie informacji lub informacji aktualizującej skutkuje tym, że spółka jawna, której wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne, staje się podatnikiem CIT i pozostaje nim do dnia jej likwidacji lub wykreślenia z KRS (art. 1 ust. 5 updop).