Jak rozwiązać umowę terminową, której nie można wypowiedzieć
Pracodawca może poczekać na upływ terminu rozwiązania umowy o pracę, zawrzeć porozumienie o wcześniejszej dacie jej zakończenia albo zwolnić natychmiastowo, co wymaga jednak spełnienia ustawowych warunków. Nie wolno mu natomiast wręczać pisma wypowiadającego.
Okres wypowiedzenia
Pracodawca może wypowiedzieć umowę na czas określony przed upływem terminu, na jaki została zawarta (art. 30 § 1 pkt 2 Kp). Musi jednak zachować okres wypowiedzenia, który zależy od zakładowego stażu pracy, jakim jest łączny czas zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i ew. jego poprzednika prawnego, jeżeli doszło do przejęcia całej lub części załogi w trybie art. 231 Kp albo przepisów szczególnych (art. 36 § 1–11 Kp) – patrz tabela.
| Zakładowy staż pracy | Okres wypowiedzenia | Początek okresu wypowiedzenia | Koniec okresu wypowiedzenia | Krótszy niż 6 mies. | 2 tyg. | pierwsza sobota po dniu wręczenia wypowiedzenia | trzecia sobota po dniu wręczenia wypowiedzenia | Minimum 6 mies. | 1 mies. | pierwszy dzień następnego miesiąca po dniu wręczenia wypowiedzenia | ostatni dzień następnego miesiąca po dniu wręczenia wypowiedzenia | Minimum 3 lata | 3 mies. | pierwszy dzień następnego miesiąca po dniu wręczenia wypowiedzenia | ostatni dzień ostatniego z 3 mies. wypowiedzenia |
Staż zakładowy liczy się od dnia zawarcia umowy o pracę do daty jej rozwiązania z upływem okresu wypowiedzenia (por. wyroki SN z 11.05.1999 r., I PKN 34/99, 6.07.2011 r., II PK 12/11). Z kolei początek okresu wypowiedzenia określonego:
- w tygodniach – przypada na pierwszą sobotę po dniu, w którym pracodawca wręczył wypowiedzenie,
- w miesiącach – przypada na pierwszy dzień następnego miesiąca po dniu wręczenia wypowiedzenia, a nie na dzień złożenia pisma wypowiadającego (por. wyrok SN z 8.11.1988 r., I PRN 48/88).
Upływ wypowiedzenia obejmującego tygodnie następuje w sobotę, a miesiące – w ostatnim dniu miesiąca (art. 30 § 21 Kp).
Przykład
Pracownik, zatrudniony na czas określony do 9.12.2022 r., ma miesięczny okres wypowiedzenia. Jego umowa rozwiązałaby się 30.11.2022 r., gdyby pracodawca wypowiedział ją przed 1.11.2022 r., np. 31.10.2022 (poniedziałek) albo 28.10.2022 r. (piątek).
Dopuszczalność skrócenia
Kodeksowym okresom wypowiedzenia orzecznictwo nadaje charakter minimalny, dlatego można je skracać i wydłużać, byle z korzyścią dla pracownika w rozumieniu art. 18 § 1–2 Kp (m.in. wyroki SN z 21.02.2019 r., I PK 243/17, 11.02.2016 r., II PK 343/14, i 28.06.2005 r., III PK 44/05). Pracodawca może je zredukować na podstawie:
- art. 361 Kp – lecz tylko wypowiedzenia trwające 3 mies. – do 1 mies., gdy ogłosi upadłość lub rozpocznie proces likwidacyjny,
- art. 36 § 6 Kp – ustalając z pracownikiem skrócenie okresu wcześniej złożonego wypowiedzenia; za dopuszczalne należy uznać złożenie przez pracownika wniosku o skrócenie okresu wypowiedzenia równocześnie z wypowiedzeniem (por. wyrok SN z 2.12.1997 r., I PKN 415/97).
Czytelnik nie może zastosować żadnego z tych przepisów. Gdyby w opisanych przez niego okolicznościach złożył wypowiedzenie, jego postępowanie mogłoby zostać uznane za nadużycie prawa, o którym mowa w art. 8 Kp. Według tej regulacji nie można czynić ze swojego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Dla pracownika oznacza to, że jego umowa o pracę i tak rozwiązałaby się w terminie, na jaki została zawarta. Okres wypowiedzenia, który musi zmieścić w czasie trwania stosunku pracy, upływałby bowiem po jego ustaniu. Ma on zaś przypadać wyłącznie na czas trwania stosunku pracy.
Do Czytelnika nie ma też zastosowania art. 49 Kp, który automatycznie zamienia niepoprawnie skrócony okres wypowiedzenia na wymagany, gwarantując jednocześnie pracownikowi wynagrodzenie do czasu ustania zatrudnienia. Umowa o pracę rozwiązałaby się bowiem przed upływem miesięcznego okresu wypowiedzenia, którego bieg rozpocząłby się 1.12.2022 r., jeśli pismo wypowiadające zostałoby wręczone w listopadzie 2022 r.
Kodeksowe metody
Wykluczenie wypowiedzenia umowy o pracę nie pozbawia Czytelnika możliwości wykorzystania innych sposobów jej rozwiązania. Ma do wyboru:
- 1) czekanie na nadejście 9.12.2022 r., w którym to dniu umowa rozwiąże się samoistnie (art. 30 § 1 pkt 4 Kp),
- 2) zawarcie porozumienia z pracownikiem na wcześniejszy, wspólnie uzgodniony termin zakończenia stosunku pracy oraz warunków (w tym rozliczeń finansowych) tego trybu rozstania (art. 30 § 1 pkt 1 Kp),
- 3) zwolnienie dyscyplinarne, które może zastosować wyłącznie w razie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków przez pracownika, w sposób przez niego zawiniony, co naruszy lub poważnie zagrozi interesom pracodawcy pod względem materialnym lub niematerialnym – przy zachowaniu konsultacji związkowych i miesięcznego terminu od pozyskania informacji o podstawie do tej ścieżki zakończenia stosunku pracy (art. 52 Kp).
Czytelnik nie wspomina o podstawach do rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym bez winy pracownika, np. w razie trwającej ponad miesiąc absencji niespowodowanej chorobą. Nie może zatem wykorzystać art. 53 Kp, który w takich warunkach jest używany. Najlepsze i najprostsze w jego przypadku są metody wskazane w pkt 1 i 2.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
