Ekwiwalent urlopowy z wynagrodzenia akordowego

Krok 1. Podstawa ekwiwalentu

Do podstawy ekwiwalentu pracodawca przyjmuje składniki:

• określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości (np. wynagrodzenie zasadnicze w stałej kwocie) – w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu (§ 15 rozporządzenia),
• zmienne za okresy miesięczne (np. wynagrodzenie akordowe lub prowizyjne), wypłacone w okresie 3 mies. bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu – w średniej wysokości z tego okresu (§ 16 ust. 1 rozporządzenia),
• zmienne za okresy dłuższe niż miesiąc (premia kwartalna lub roczna), wypłacone w okresie 12 mies. bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu – w średniej wysokości z tego okresu (§ 17 ust. 1 rozporządzenia).

Pracodawca musi dopełnić podstawę ekwiwalentu, jeżeli pracownik nie przepracuje pełnego okresu przyjmowanego do niej ze składników zmiennych. W tym celu dzieli wynagrodzenie faktycznie wypłacone przez liczbę dni pracy, za które ono przysługiwało, a następnie mnoży otrzymany wynik przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (§ 16 ust. 2 i § 17 ust. 2 rozporządzenia).

Natomiast w razie nieprzysługiwania pracownikowi wynagrodzenia ze składników zmiennych przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru ekwiwalentu, poprzedzający miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełen miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, uwzględnia się w podstawie najbliższe miesiące, za które to wynagrodzenie się należało (§ 11 ust. 1 w zw. z § 16 ust. 3 i § 17 ust. 2 rozporządzenia).

Wynagrodzenie wypłacone za okres faktycznie przepracowany stanowi z kolei podstawę ekwiwalentu, jeżeli przed nabyciem prawa do tego świadczenia pracownik otrzymał wynagrodzenie za okres krótszy niż przyjęty do podstawy (§ 11 ust. 2 w zw. z § 16 ust. 3 i § 17 ust. 2 rozporządzenia).

Krok 2. Ekwiwalent dzienny i godzinowy

Ustaloną podstawę ekwiwalentu pracodawca dzieli przez współczynnik urlopowy (20,92 w 2022 r.). Wynik to ekwiwalent za 1 dzień urlopu, który dzieli przez 8 godz., aby wyliczyć stawkę ekwiwalentu za 1 godz. urlopu.

Krok 3. Pełny ekwiwalent

Do wyliczenia pełnej kwoty ekwiwalentu należnego pracownikowi wystarczy pomnożyć stawkę ekwiwalentu za 1 godz. urlopu przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu.

Termin wypłaty

Pracodawca powinien wypłacić ekwiwalent w dniu rozwiązania stosunku pracy (w sytuacji opisanej w pytaniu 21.02.2022 r.). Termin ten nie wynika z przepisów, lecz z jednolitej i konsekwentnej linii orzeczniczej. SN uznaje, że z art. 171 § 1 Kp w sposób niebudzący wątpliwości można wywieść, że prawo do ekwiwalentu staje się wymagalne z dniem rozwiązania (wygaśnięcia) stosunku pracy. Zdarzenie to należy postrzegać jako oznaczenie terminu w rozumieniu art. 455 Kc. Z datą zakończenia zatrudnienia nie ma możliwości wykorzystania urlopu wypoczynkowego w naturze, z punktu widzenia stron staje się zatem jasne, że jego rozliczenie może mieć miejsce wyłącznie przez zapłatę ekwiwalentu. Pracodawca powinien go wypłacić, a pracownik ma prawo wystąpić do sądu o jego zasądzenie. Oznacza to, że z dniem rozwiązania umowy o pracę sytuacja prawna stron w kwestii ekwiwalentu za urlop staje się klarowna, nie ma zatem żadnych przeciwwskazań, aby bezczynność pracownika lub pracodawcy nie rodziła konsekwencji prawnych (w interesie pracodawcy w postaci rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia, a na rzecz pracownika przez naliczanie ustawowych odsetek).

Takie stanowisko zawiera wyrok tego sądu z 1.03.2017 r. (II BP 11/15). Podobny pogląd SN wyraził w wyroku z 29.03.2001 r. (I PKN 336/00) i postanowieniu z 5.12.1996 r. (I PKN 34/96), a SA w Gdańsku w wyroku z 16.03.2016 r. (III APa 2/16).

Za niedotrzymanie terminu wypłaty ekwiwalentu pracodawcy grozi grzywna od 1000 do 30 000 zł (art. 282 § 1 pkt 1 Kp). Do tego będzie musiał doliczyć odsetki za każdy dzień zwłoki, bez względu na:

• powód spóźnienia,
• brak odpowiedzialności za ten fakt po swojej stronie oraz
• niewystąpienie szkody u pracownika (art. 481 § 1 Kc w zw. z art. 300 Kp).

Odsetki ustawowe wynoszą od 5.01.2022 r. 5% w stosunku rocznym (obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z 24.01.2022 r., MP poz. 109). Pracownik może się ich domagać, tak samo jak wypłaty ekwiwalentu, przez 3 lata od dnia wymagalności, czyli od daty ustania zatrudnienia (art. 291 § 1 Kp). Po tym czasie nastąpi przedawnienie jego roszczenia (w sytuacji opisanej w pytaniu 21.03.2025 r.).