Dyrektor IAS skontroluje prawidłowość decyzji naczelnika UCS

Zmiana ta została wprowadzona na mocy art. 3 pkt 4 i 5 ustawy z 9.03.2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 556). Przepis przejściowy nowelizacji (art. 19) stanowi, że do decyzji wydanych w I instancji przez naczelnika UCS przed 1.07.2023 r., stosuje się art. 221a Op. Oznacza to, że od decyzji wydanych przez naczelnika USC na podstawie art. 83 ust. 4 i 5 ustawy o KAS przed 1.07.2023 r., odwołanie od tej decyzji rozpatruje ten sam naczelnik UCS, stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym. Jeśli naczelnik UCS wyda decyzję po 30.06.2023 r., odwołanie rozpatruje dyrektor IAS.

O tym, czy odwołanie załatwi ten sam naczelnik UCS, który wydał decyzję, czy dyrektor IAS, będzie decydować data wydania decyzji, a nie jej podpisania, wysłania albo doręczenia podatnikowi.

Pojawiają się opinie, że jest to zmiana na lepsze, gdyż dyrektorzy IAS częściej wydają decyzje korzystne dla podatników i szybciej prowadzą te postępowania. Moim zdaniem są to płonne nadzieje.

Po pierwsze zarówno naczelnik UCS jako organ odwoławczy, jak i dyrektor IAS działają na podstawie tych samych przepisów prawa materialnego i proceduralnego, a ich decyzje podlegają kontroli sądów administracyjnych na takich samych zasadach. Co więcej, podlegają też kontroli w ramach struktur KAS i dyrektor IAS wydający korzystne decyzje bez umocowania w prawie bardzo szybko przestałby pełnić tę funkcję.

Liczba spraw odwoławczych rozpatrywanych przez dyrektorów IAS i ich o wiele szerszy wachlarz sprawia, że statystycznie częściej niż naczelnicy UCS wydają decyzje korzystne dla podatników. Warto pamiętać, że UCS „interesują się” przede wszystkim zwalczaniem przestępstw skarbowych, a US - zwykłymi podatnikami.

Naczelnicy UCS i dyrektorzy IAS różnią się też, jeśli chodzi o korzystanie z możliwości przekazywania sprawy do ponownego rozpatrzenia. Choćby z tego powodu, że wątpliwe jest przekazanie sprawy samemu sobie – przekazać coś można komu innemu, a nie sobie.

Zakładając, że dyrektorzy IAS częściej niż naczelnicy UCS będą uchylać decyzje i przekazywać sprawy naczelnikowi UCS do ponownego rozpatrzenia, za korzystne można by uznać uchylenie decyzji. Tu jednak korzyść się kończy, gdyż naczelnik UCS po uzupełnieniu materiału dowodowego może wydać decyzję mniej korzystną dla podatnika.

Moim zdaniem, o ile nowelizacja przyczyni się do szybszego wydawania decyzji przez dyrektorów IAS, bo więcej będzie decyzji reformatoryjnych, to ostateczne załatwienie sprawy wszczętej przez naczelnika UCS znacznie się wydłuży.

Przywrócenie zasady dewolutywności (przeniesienie postępowania do organu wyższej instancji) jest jednak, według mnie, korzystne z tego powodu, że jest to jedna z podstawowych zasad państwa prawa.