Dopóki trwa umowa i usługi są wykonywane, należy za nie płacić

Tak orzekł Sąd Rejonowy w Toruniu w wyroku z 23.09.2020 (V GC 1419/19, nieprawomocny).

Pozew przeciwko klientce wytoczyła właścicielka biura rachunkowego. Domagała się zapłaty ponad 9,4 tys. zł wraz z odsetkami ustawowymi z tytułu wykonanych usług. Początkowo współpraca układała się dobrze, obie panie znały się i lubiły. Atmosfera współpracy zdecydowanie się pogorszyła, gdy klientka nie płaciła przez cały rok za wykonane usługi.

Tłumaczyła, że nie zapłaciła, bo – jak oświadczyła – usługi „nie były kompleksowe, rzetelne ani zgodne z wymogami profesjonalnej sztuki rachunkowej”. Twierdziła, że z powodu nienależytego ich wykonywania rozwiązała umowę z biurem rachunkowym, a sama musiała zapłacić grzywny nałożone na nią przez US. Wskazała ponadto, że w umowie z biurem ustalono stawkę 500 zł netto za prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, więc domaganie się przez jego właścicielkę zapłaty wyższych kwot jest bezpodstawne. Twierdziła również, że nie otrzymywała na bieżąco faktur wystawianych przez biuro.

W odpowiedzi właścicielka biura zwróciła uwagę, że klientka nigdy nie zgłaszała zastrzeżeń do jakości wykonywanych usług. Owszem, dostała grzywny, ale dlatego, że po otrzymaniu od biura informacji o wysokości należnego podatku nie uiszczała go w ustawowym terminie i w konsekwencji ponosiła koszty odsetek oraz upomnień.

Właścicielka biura wyjaśniła też, dlaczego zażądała za swoje usługi więcej niż wyniosło wynagrodzenie ustalone w umowie. Wskazała, że klientka po pewnym czasie zleciła jej dodatkowo prowadzenie spraw kadrowo-płacowych. Właścicielka biura przygotowała więc aneks do umowy, podpisała go, a następnie przekazała klientce. Ta jednak nigdy nie zwróciła podpisanego przez siebie aneksu. W tej sytuacji właścicielka biura uznała, że doszło do zawarcia aneksu ustnie, tym bardziej że uzyskała dostęp do stosownych dokumentów i systemów umożliwiających jej wykonywanie czynności kadrowo-płacowych.

Co do faktur, to – jak wyjaśniła – „powszechną praktyką jest, że nie wysyła się faktur za usługi księgowe do klientów” (pozostawia się je w ich dokumentacji). Klienci wiedzą natomiast, że zgodnie z umową powinni zapłacić do 5. każdego miesiąca, bez uzależnienia tego od otrzymania faktury. Ponadto – jak podkreśliła właścicielka biura – klientka nigdy nie zgłaszała, że nie docierają do niej wystawione przez biuro faktury. Nie sygnalizowała, że stanowi to dla niej problem. Nigdy też nie rozwiązała formalnie umowy z biurem.

Sąd zasądził na rzecz powódki całą żądaną kwotę. Przypomniał, że umowa o świadczenie usług księgowych jest umową zlecenia, a nie o dzieło. Zgodnie z wyrokiem SN z 12.12.2017 (I UK 26/17) nie można uznać za dzieło prac polegających na powtarzalnych usługach z zakresu księgowości, bo ich celem jest staranne wykonywanie pewnych czynności, a nie uzyskanie określonego rezultatu (dzieła).

Ponadto – jak podkreślił sąd rejonowy – jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, to za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie (art. 735 § 1 i 2 Kc). Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się w sprawie wysokość wynagrodzenia, to należy się ono w wysokości odpowiadającej wykonanej pracy.

Sąd dopatrzył się w wykonanych usługach pewnych nieprawidłowości wymagających korekt, ale – jak orzekł – nie uprawnia to do stwierdzenia, że klientka została zwolniona z obowiązku zapłaty wynagrodzenia. Co innego, gdyby usługi w ogóle nie były wykonywane albo były wykonywane w sposób niemogący świadczyć o ich faktycznej realizacji – dodał. Podkreślił zatem, że regułą jest, iż podmiot, na rzecz którego zostały wykonane usługi, nie może wstrzymać się z wypłatą całości umówionego wynagrodzenia.

Ponadto – orzekł sąd – nie wystarczy sam zarzut niewłaściwego wykonania usług. Konieczne jest wykazanie, że usługodawca (tu biuro) ponosi winę za wskazane nieprawidłowości czy błędy. Klientka tego nie uczyniła. Nie wykazała, aby nienależyte świadczenie usług było zawinione przez biuro ani że spowodowało to u niej jakąkolwiek szkodę.

Poza tym, jeżeli miała zastrzeżenia do wykonanych usług księgowych i była niezadowolona z ich jakości, powinna była rozwiązać umowę, a nie zlecać biuru dodatkowo obsługę kadrowo-płacową i przez rok korzystać z jego usług bez płacenia za nie – spuentował sąd.