Dochód podatników do 26. roku życia wolny od PIT

Zwolnienie zostało wprowadzone ustawą z 4.07.2019 o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU poz. 1394). Wynika z nowego pkt 148 w art. 21 updof. Dotyczy wyłącznie przychodów z:

• pracy (stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej),
• umowy zlecenia, o której mowa w art. 13 pkt 8 updof,

do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. W 2019 – ponieważ zwolnienie dotyczy dopiero przychodów uzyskanych od sierpnia – limit wynosi 5/12 ww. kwoty, czyli 35 636,67 zł.

Jest to limit łączny dla przychodów z obu ww. źródeł. Jeżeli oprócz takich przychodów podatnik uzyskuje jeszcze inne (np. z działalności gospodarczej), nie podlegają one zwolnieniu, ale też nie bierze się ich pod uwagę przy ustalaniu limitu zwolnienia dla przychodów z pracy czy ze zlecenia.

Na potrzeby obliczenia limitu nie uwzględnia się też przychodów:

• podlegających zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu,
• zwolnionych od PIT,
• od których na podstawie Op zaniechano poboru podatku.

Zwolnienie przysługuje do ukończenia 26. roku życia. Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej, decyduje wiek podatnika na moment uzyskania przychodu, a nie na moment zawarcia umowy czy wykonywania pracy. Wiek należy ustalać z uwzględnieniem pełnej daty urodzenia (dzień, miesiąc i rok), a nie wyłącznie miesiąca lub roku.

Płatnik zobowiązany do obliczenia, pobrania i wpłacenia do US zaliczki na PIT musi zatem pilnować, którego dnia podatnik kończy 26. rok życia.

Opodatkowanie nadwyżki ponad limit

Nadwyżka przychodów ponad 85 528 zł (w 2019 ponad 35 636,67 zł) jest opodatkowana na ogólnych zasadach, z uwzględnieniem tzw. kwoty wolnej oraz preferencyjnych zasad obliczania PIT przewidzianych dla małżonków i osób samotnie wychowujących dzieci.

Do nadwyżki tej stosuje się koszty uzyskania przychodów określone dla przychodów z pracy oraz ze zlecenia. Należy je stosować w wysokości nieprzekraczającej tej części przychodów z danego źródła, która podlega opodatkowaniu (nowy art.  22 ust. 3b updof). Chodzi o to, by zwolnienie z podatku nie generowało straty.

Z przepisu tego wynika, że od części przychodów podlegającej opodatkowaniu można potrącić także koszty uzyskania przychodów odnoszące się do przychodów zwolnionych z podatku – o ile nie przekraczają kwoty opodatkowanego przychodu – ale tylko te, które wiążą się jednocześnie z opodatkowanym przychodem (nie jest możliwe ich ścisłe przyporządkowanie do przychodów opodatkowanych bądź zwolnionych – art. 22 ust. 3a updof).

Nie uchyla on ogólnej reguły, wynikającej z art. 23 ust. 1 pkt 31 updof, zgodnie z którą nie można pomniejszać przychodu o koszty ze źródeł przychodów, z których dochody są zwolnione z podatku (lub nie podlegają opodatkowaniu).

Dodatkowy limit 50% kosztów

Nowa preferencja wpłynie też na zasady ustalania 50% kosztów uzyskania przychodów, przysługujących na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 1–3 updof, które w roku podatkowym nie mogą przekroczyć łącznie kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (85 528 zł, art. 22 ust. 9a).

Od 1.08.2019 wprowadzono kolejne ograniczenie, mające zapobiegać sytuacji, w której pracownik będzie korzystał z podwójnej preferencji, tj. ze zwolnienia podatkowego oraz z 50% kosztów w odniesieniu do nadwyżki przychodów podlegającej opodatkowaniu. Suma łącznych 50% kosztów oraz przychodów zwolnionych z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 nie może przekroczyć 85 528 zł.

W 2019 niezbędne oświadczenie podatnika

Jeśli chodzi o przychody uzyskane od 1.08.2019, podatnicy mogą skorzystać ze zwolnienia:

• dopiero w zeznaniu podatkowym, składanym za 2019, lub
• już przy poborze zaliczek na PIT, o ile złożą płatnikowi oświadczenie, że uzyskane od niego – w okresie od 1.08.2019 do 31.12.2019 – przychody z tytułów objętych zwolnieniem będą w całości korzystały ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148.

Płatnik, który otrzyma takie oświadczenie, nie pobiera zaliczek na PIT od ww. przychodów do końca 2019, chyba że – liczone od 1.08.2019 – przekroczą limit (35 636,67 zł) lub podatnik ukończy 26. rok życia.

Płatnik nie pobiera zaliczek:

• najpóźniej od następnego miesiąca, w którym otrzymał oświadczenie (może więc zacząć ich nie pobierać już w miesiącu otrzymania oświadczenia),
• do końca miesiąca, w którym przychody podatnika uzyskane od tego płatnika od 1.08.2019 (z tytułów określonych w art. 21 ust. 1 pkt 148) podlegają zwolnieniu.

Od 2020 pobór zaliczki tylko na wniosek

Od 1.01.2020 płatnik zatrudniający osobę do 26. roku życia z mocy ustawy (bez konieczności składania oświadczenia przez podatnika) nie będzie potrącać zaliczek na PIT od dochodu objętego zwolnieniem.

Tylko jeżeli zatrudniony złoży wniosek o niestosowanie zwolnienia, płatnik będzie potrącać i wpłacać do US zaliczki na ogólnych zasadach – nie później niż od następnego miesiąca, w którym otrzymał wniosek (może zacząć je potrącać wcześniej, już w miesiącu otrzymania wniosku).

Wniosek składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego, w dowolnym momencie.

Składki ZUS od zwolnionego dochodu

Przychody objęte zwolnieniem na mocy art. 21 ust. 1 pkt 148 updof nie zostały zwolnione od składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (wyjątek dotyczy będących zleceniobiorcami uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów do 26. roku życia).

Składek, których podstawę wymiaru stanowi przychód zwolniony, nie odlicza się jednak od opodatkowanych przychodów (składki społeczne) ani od podatku (składka zdrowotna).

Jeżeli składka zdrowotna obliczona od przychodu zwolnionego jest wyższa od zaliczki na PIT, którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód ten był opodatkowany, to składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki (nowy ust. 2a w art. 83 ustawy zdrowotnej).

Pomniejszenia składek odliczanych od podstawy opodatkowania i podatku będą dokonywane automatycznie przez system w ramach usługi Twój ePIT.

Zmieniony art. 27f ust. 9 updof wskazuje natomiast, że składki (społeczne i zdrowotne) zapłacone od przychodów objętych zwolnieniem na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 uwzględnia się przy ustalaniu limitu zwrotu z tytułu ulgi prorodzinnej („na dzieci”), która nie znalazła pokrycia w podatku.