Do „małego ZUS plus” można się zgłosić później

Co do zasady deklarację o zamiarze skorzystania z „małego ZUS plus”, czyli ulgi polegającej na możliwości opłacania składek od podstawy zależnej od dochodu, trzeba zgłosić do 31 stycznia danego roku. Ten termin nie obowiązuje jednak przedsiębiorców, którzy obecnie są uprawnieni do tzw. preferencyjnych składek, tj. możliwości ich naliczania od podstawy wymiaru nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

Koniec jednej ulgi, przejście na drugą

Prawo do preferencyjnego ZUS przysługuje osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą (również wspólnikom spółki cywilnej) nie dłużej niż przez pierwsze 24 mies. jej prowadzenia. Osoba, która jest uprawniona do tej ulgi, może skorzystać z „małego ZUS plus” dopiero po wykorzystaniu pełnego okresu, za jaki ona przysługuje.

Aby w ciągu roku przejść z preferencyjnych składek na „mały ZUS plus”, przedsiębiorca musi dokonać niezbędnych formalności:

• wyrejestrować się z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 lub 05 72,
• zgłosić się do ubezpieczeń na druku ZUS ZUA (albo ZUS ZZA – gdy podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu) z kodem tytułu ubezpieczenia 05 90 lub 05 92.

Musi to zrobić w ciągu 7 dni od pierwszego dnia, w którym będzie spełniał warunki do korzystania z „małego ZUS plus”. Inaczej będzie musiał opłacać składki od standardowej podstawy wymiaru (60% przeciętnego wynagrodzenia) co najmniej do końca 2023 r. Do „małego ZUS plus” będzie mógł bowiem przystąpić w styczniu 2024 r.

Na czym polega „mały ZUS plus”

Jest to ulga dla przedsiębiorców, których przychód z działalności uzyskany w 2022 r. nie przekroczył 120 tys. zł. Również ta ulga przysługuje wyłącznie osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG oraz wspólnikom spółek cywilnych.

Skorzystanie z tego uprawnienia może oznaczać oszczędność na składkach ZUS nawet przez 3 lata – ulga przysługuje bowiem maksymalnie przez 36 mies. w ciągu ostatnich 60 mies. kalendarzowych prowadzenia działalności.

W „małym ZUS plus” podstawa wymiaru składek jest zależna od dochodu uzyskanego z działalności w poprzednim roku. Jeżeli przedsiębiorca rozlicza się z podatku:

• na zasadach ogólnych (podatek według skali albo podatek liniowy) – ustala dochód w rozumieniu updof,
• w formie karty podatkowej – ustala go, mnożąc roczny przychód z działalności gospodarczej (tj. wartość sprzedaży, o której mowa w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem, bez kwoty VAT) przez współczynnik 0,5,
• w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – ustala go, mnożąc roczny przychód z działalności (w rozumieniu uzpd) przez współczynnik 0,5.

Jeśli przedsiębiorca zaliczył do kosztów uzyskania przychodu składki na własne ubezpieczenia społeczne oraz osób z nim współpracujących, musi je doliczyć do rocznego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Podstawa wymiaru składek

Z ustalonej wysokości rocznego dochodu należy następnie obliczyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. W tym celu najpierw trzeba określić jego miesięczną wysokość według wzoru:

Uzyskany wynik trzeba przemnożyć przez współczynnik 0,5, a następnie sprawdzić, czy ta kwota mieści się w obowiązujących limitach składek. W „małym ZUS plus” podstawa nie może być bowiem:

• niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia (od stycznia 2023 r. – 1047 zł, a od lipca – 1080 zł),
• wyższa niż 60% prognozowanego na 2023 r. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (4161 zł).

Trzeba dopełnić formalności

Przedsiębiorca uprawniony do „małego ZUS plus” musi – poza zgłoszeniem do ubezpieczeń – złożyć deklarację rozliczeniową bądź w imiennym raporcie miesięcznym informację o rocznym przychodzie, rocznym dochodzie oraz formach opodatkowania z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, a także o podstawie wymiaru składek (ZUS DRA cz. II bądź ZUS RCA cz. II). Na wezwanie ZUS ma zaś obowiązek przedstawić dokumenty potwierdzające formę opodatkowania, wysokość przychodu i dochodu w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem ustalenia, że obowiązuje go standardowa podstawa składek w wysokości 60% przeciętnego wynagrodzenia.