Darowizna akcji a rozliczenie straty

Dochodem ze źródła przychodów (o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej) jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym (art. 9 ust. 2 updof). Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Art. 30b ust. 1 updof stanowi, że od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. W myśl natomiast art. 30b ust. 2 pkt 1 dochodem, o którym mowa, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub 1g, bądź art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14.

Zgodnie z art. 888 § 1 Kc przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Podstawowym elementem umowy darowizny jest jej nieodpłatność.

Świadczenie jest nieodpłatne wówczas, gdy otrzymujący je nie świadczy nic w zamian ani też nie zobowiązuje się do innego świadczenia w przyszłości. To świadczenie drugiej strony nie musi mieć jednak charakteru majątkowego, może być np. korzyścią osobistą. Jedynym celem, jaki leży u podstaw darowizny, jest chęć przysporzenia majątkowego na rzecz drugiej strony. Jeżeli podatnik dokonuje świadczenia, mając nadzieję uzyskania w zamian, w przyszłości, korzyści majątkowej lub osobistej, to nie można mówić o darowiźnie.

W art. 17 ust. 1 updof enumeratywnie określono przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód z kapitałów pieniężnych. Wśród nich nie wymieniono darowizny akcji w spółce mającej osobowość prawną. Przekazanie w darowiźnie akcji spółki kapitałowej na rzecz córki nie skutkuje więc powstaniem dochodu (przychodu) podlegającego PIT, ponieważ darczyńca nie otrzymał w zamian jakiegokolwiek ekwiwalentu.

Określając stratę podatkową, bierze się pod uwagę tylko te przychody i koszty uzyskania przychodów, które podlegałyby uwzględnieniu również przy ustalaniu jego dochodu.

Brak powstania przychodu z kapitałów pieniężnych związanego z darowizną akcji upadłej spółki uniemożliwia rozliczenie straty z tego tytułu w zeznaniu rocznym PIT-38.

Co innego, gdyby przedsiębiorca sprzedał córce akcje za niewielką kwotę. Z uwagi na upadłość spółki niska cena sprzedaży nie byłaby kwestionowana przez fiskusa, a przedsiębiorca miałby możliwość podatkowego uwzględnienia tej straty.