Czy odszkodowanie za grunt wywłaszczony pod drogę jest objęte zwolnieniem z VAT

Z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że przez dostawę towarów rozumie się też przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. W myśl ww. przepisu przedsiębiorca dokonał dostawy gruntu.

Art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT zwalnia od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Z kolei art. 2 pkt 33 ustawy o VAT stanowi, że ilekroć w ustawie tej mowa jest o terenach budowlanych, rozumie się przez to grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Przyjmuje się przy tym, że na równi z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu należy traktować decyzję o ustaleniu lokalizacji celu publicznego (np. interpretacja IS w Łodzi z 2.05.2014, IPTPP1/443-127/14-4/RG). Jednocześnie z udzielanych przez organy podatkowe wyjaśnień wynika, że – wydawana na podstawie art. 11a ustawy z 10.04.2003 o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (DzU z 2018 poz. 1474) – decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej może zastępować decyzję o ustaleniu lokalizacji celu publicznego (interpretacja IS w Poznaniu z 10.09.2015, ILPP5/4512-1-133/15-4/KS).

Prawidłowość tego stanowiska potwierdzają sądy administracyjne, np. w wyroku WSA w Opolu z 22.05.2015 (I SA/Op 162/15) czytamy: ostateczna decyzja wojewody, na mocy której zezwolono na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie obwodnicy miasta, przesądza o charakterze wywłaszczonych gruntów, jako przeznaczonych pod zabudowę i to nawet w sytuacji takiej, jak w niniejszej sprawie, gdy dotychczasowe przeznaczenie w planie zagospodarowania przestrzennego tego gruntu było inne.

(...) Reasumując (…): podzielić należy stanowisko (…) przedstawione w zaskarżonej interpretacji i stwierdzić, że dostawa gruntów dokonana w formie przejęcia na rzecz województwa w zamian za odszkodowanie – art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT – jako przeznaczonych pod zabudowę, nie może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Orzeczenie to zostało utrzymane w mocy wyrokiem NSA z 29.09.2017 (I FSK 1732/15).

Przyjęcie tego stanowiska oznaczałoby, że dostawa gruntu, o którym mowa w pytaniu, byłaby opodatkowana VAT wg stawki 23%. Można też jednak spotkać się z odmiennym poglądem – że w opisanym przypadku zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT ma zastosowanie. Co istotne, pogląd taki wyraził MF w odpowiedzi na interpelację poselską (patrz ramka na następnej stronie) dotyczącą nieruchomości z rolnych wywłaszczanych pod zabudowę.

Pismo to nie stanowi jednak interpretacji ogólnej, a w konsekwencji zastosowanie się do niego nie chroni podatników. Dopiero uzyskanie korzystnej interpretacji we własnej sprawie pozwoli zainteresowanym bezpiecznie zastosować wskazane zwolnienie.