Czasowe wyłączenie środka trwałego z użytkowania – konsekwencje podatkowe

Trwałe wyłączenie środka trwałego z użytkowania

W żadnym z przepisów updop nie wskazano wprost, że przy trwałym wyłączeniu środka trwałego z użytkowania należy przestać go amortyzować albo przestać zaliczać odpisy do kosztów podatkowych.

Trzeba jednak pamiętać, że aby dany składnik majątku mógł podlegać amortyzacji, musi być wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności. W sytuacji gdy środek zostaje trwale wyłączony z użytkowania, warunek ten nie jest spełniony.

Amortyzacji, co do zasady, podlegają składniki majątku wpisane do ewidencji środków trwałych. Jeżeli zatem podatnik podejmuje decyzję o trwałym wyłączeniu środka trwałego z użytkowania, powinno to pociągnąć za sobą wykreślenie go z ewidencji, co w dalszej kolejności prowadzi do zaprzestania dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Moim zdaniem tylko trwałe wyłączenie środka trwałego z użytkowania skutkuje koniecznością wykreślenia go z ewidencji oraz zaprzestania dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Czasowe wyłączenie środka trwałego z użytkowania

Skoro z przepisów nie wynika, że środek trwały – dla zachowania swojego statusu i możliwości amortyzacji – musi być wykorzystywany permanentnie w działalności gospodarczej, to a contrario, gdy zaprzestanie jego wykorzystywania ma charakter jedynie przejściowy i jest spowodowane wystąpieniem obiektywnych okoliczności, nie stanowi podstawy do odmowy podatnikowi prawa do dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Przerwy te mogą być wywołane np. awarią, planowym remontem lub przestojem w produkcji spowodowanym przejściowym brakiem możliwości zbytu. W takich i podobnych przypadkach podatnik jest nadal uprawniony do dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Na przykład NSA w wyroku z 20.10.2011 r. (II FSK 725/10) stwierdził, że czasowy tylko brak wykorzystania danego środka trwałego w przypadku kontynuowania prowadzenia działalności, w której środek ten był wykorzystywany, nie powoduje utraty prawa do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od tego środka.

Również w świetle interpretacji organów podatkowych:

• Przesłanką powodującą niemożność dokonywania odpisów amortyzacyjnych od składników majątkowych jest zaprzestanie działalności, w związku z którym nastąpi zaprzestanie używania tych składników. Należy przez to rozumieć całkowite zaniechanie danego rodzaju działalności, na skutek czego składniki majątkowe przestają być używane. Przejściowe zaprzestanie użytkowania danych środków trwałych nie jest przesłanką uzasadniającą zaprzestanie naliczania odpisów.
• Przejściowe zaprzestanie użytkowania danych środków trwałych w celu ich przeniesienia do nowej hali produkcyjnej nie jest przesłanką uzasadniającą zaprzestanie dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Dla kwalifikacji wydatków do kosztów uzyskania przychodów nie ma znaczenia okoliczność, że spółka obecnie nie uzyskuje przychodów z tytułu eksploatacji zdemontowanych maszyn i urządzeń. Nie można bowiem stwierdzić zaprzestania prowadzenia przez spółkę działalności gospodarczej w tym zakresie. Zawieszone czasowo środki trwałe nie zostały zlikwidowane i pozostają w ciągłej gotowości do uruchomienia. Spółka może tym samym dokonywać odpisów amortyzacyjnych od zdemontowanych maszyn i urządzeń oraz zaliczać je do kosztów uzyskania przychodów.

Odłączenie części składowej środka trwałego

W kontekście omawianego tematu warto jeszcze poruszyć problem montażu/wymontowania ze środka trwałego części składowych albo peryferyjnych.

Zgodnie z art. 47 § 2 Kc częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. W myśl zaś art. 51 Kc przynależnością (częścią peryferyjną) jest rzecz potrzebna do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeśli pozostaje z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi.

Przepisem, który bezpośrednio odnosi się do odłączenia części, jest art. 16g ust. 16 updop. Zgodnie z nim, w razie trwałego odłączenia części składowej lub peryferyjnej, wartość początkową środka zmniejsza się od następnego miesiąca po odłączeniu o różnicę między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części a przypadającą na nią, w okresie połączenia, sumą odpisów amortyzacyjnych obliczoną przy zastosowaniu metody amortyzacji i stawki amortyzacyjnej stosowanej przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych tego środka trwałego.

Takie odłączenie nie jest więc powodem do zaprzestania amortyzacji środka trwałego, jeżeli nie utracił on swojego charakteru (pozostaje środkiem trwałym) i nie zdecydowano o trwałym zaprzestaniu jego używania. Zmienia się tylko podstawa naliczania dalszych odpisów.