Co zmienia pakiet SLIM VAT 2

Odliczenie VAT od WNT

Od 7.09.2021 uchylono niezgodny z dyrektywą 112 i zakwestionowany przez TSUE (wyrok z 18.03.2021, C-895/19) art. 86 ust. 10i, nakazujący ujęcie VAT naliczonego z tytułu WNT (a także importu usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca) w bieżącej deklaracji, w przypadku gdy VAT należny od tego WNT został zadeklarowany (wstecznie) po upływie 3 mies. od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Skutkowało to wystąpieniem u podatników zaległości podatkowej i obowiązkiem zapłaty odsetek za zwłokę.

Otrzymanie faktury dokumentującej WNT po upływie ww. 3-miesięcznego terminu również nie będzie blokować możliwości wstecznego ujęcia VAT naliczonego (w tej samej deklaracji, w której ujęto VAT należny od tego WNT), co wynika z nowej treści art. 86 ust. 10h.

Deklarowanie VAT od importu

Umożliwiono złożenie korekty deklaracji przez podatników rozliczających VAT od importu towarów metodą uproszczoną (o której mowa w art. 33a ust. 1 – bezpośrednio w deklaracji), jeśli w pierwotnej deklaracji nie wykazano podatku w prawidłowej wysokości. Jeżeli podatnik taki nie rozliczył – w całości lub w części – VAT należnego z tytułu importu, ma prawo skorygować deklarację w ciągu 4 mies., licząc od miesiąca następnego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 33a ust. 6a).

Podatnik, który wybrał metodę uproszczoną, a nie rozliczył VAT na tych zasadach (w deklaracji) w całości lub w części w ww. 4-miesięcznym terminie, traci prawo do takiego rozliczenia i ma obowiązek zapłaty podatku z odsetkami. Dotyczy to podatku wykazanego w zgłoszeniu celnym, z którego podatek nie został w całości rozliczony w deklaracji (art. 33a ust. 7).

Zmienione od 7.09.2021 przepisy odnoszą się do importu towarów, dla którego obowiązek podatkowy powstał od 1.09.2021 (art. 3 noweli).

Odliczanie VAT poprzez korektę deklaracji

Możliwe będzie korzystanie z odliczenia VAT – po upływie terminów bieżącego odliczenia – poprzez korektę deklaracji (art. 86 ust. 13) nie tylko za okres rozliczeniowy, w którym to prawo powstało, ale również w przypadku podatników rozliczających VAT:

• miesięcznie – za jeden z trzech następnych miesięcy,
• kwartalnie – za jeden z dwóch kwartałów.

Nowe zasady stosuje się, gdy prawo do odliczenia powstało od 1.10.2021 (art. 4 noweli).

Nie dotyczą one odliczania VAT z tytułu WNT, importu usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca.

Informacja VAT-26

Wydłużono termin na złożenie informacji VAT-26 – będzie składana w US do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniesiono pierwszy wydatek związany z pojazdami samochodowymi (w odniesieniu do których podatnik chce skorzystać z odliczenia 100% VAT z uwagi na ich wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej), nie później jednak niż w dniu przesłania pliku JPK_VAT (art. 86a ust. 12). Złożenie informacji po terminie skutkuje uznaniem, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej (a w związku z tym przysługuje prawo do pełnego odliczenia VAT od wydatków z nim związanych) od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono VAT-26 (z nie od dnia złożenia informacji, art. 86a ust. 13).

Aktualizację informacji – w razie zmiany wykorzystywania pojazdu – trzeba będzie złożyć najpóźniej do końca miesiąca, w którym dokonano zmiany (a nie przed dniem jej dokonania, art. 86a ust. 14).

Zmienione regulacje stosuje się w przypadku wydatków „samochodowych”, poniesionych od 1.10.2021 (art. 5 noweli).

Ulga na złe długi

Od 1.10.2021 zostaną wykreślone niezgodne ze 112 dyrektywą i zakwestionowane przez TSUE (wyrok z 15.10.2020, C-335/19) warunki stosowania ulgi na złe długi (art. 89a), by – zarówno w momencie zakupu towaru/usługi, jak i w przeddzień złożenia deklaracji podatkowej, w której wierzyciel dokonuje korekty – kupujący (dłużnik) był zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, nie znajdował się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego ani w trakcie likwidacji.

Korzystanie z ulgi wobec dłużników niebędących czynnymi podatnikami VAT (w tym wobec konsumentów) będzie jednak możliwe jeżeli:

• wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub została wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym, lub
• wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką.

Ponadto wydłużono okres korzystania z ulgi z 2 do 3 lat, licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę dokumentującą wierzytelność.

Jednocześnie dłużnicy w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub likwidacji nie unikną obowiązku korekty VAT naliczonego.

Korekty in minus w przypadku WNT

Od 1.10.2021 uregulowano moment korekty in minus podstawy opodatkowania w odniesieniu do WNT, importu usług oraz dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca – dokonuje się jej w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna obniżenia (29a ust. 15a i art. 30a ust. 1a). Jeżeli zatem zaistniała ona już na etapie zawarcia transakcji (np. błąd w ilości, cenie), korekta będzie następowała wstecz, w pierwotnej deklaracji, natomiast np. potransakcyjne rabaty będą uwzględniane na bieżąco (w rozliczeniu za okres, w którym ich udzielono).

Jednocześnie w rozliczeniu za ten sam okres podatnik ma obowiązek zmniejszenia VAT naliczonego (art. 86 ust. 19c).

Inne zmiany

Ponadto od 1.10.2021:

• zgodne oświadczenie sprzedawcy i nabywcy o wyborze opodatkowania dostawy zasiedlonych budynków budowli i ich części (a tym samym rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10) będzie można złożyć – właściwemu dla nabywcy naczelnikowi US – również w akcie notarialnym, a nie, jak dotychczas, tylko przed dniem dokonania dostawy (art. 43 ust. 10 pkt 2 lit. b),
• doprecyzowano miejsce dostaw łańcuchowych w przypadku eksportu i WDT; w myśl art. 22 ust. 2e wysyłkę lub transport przyporządkowuje się dostawie dokonywanej:

• przez pierwszego dostawcę – jeżeli towary są przez niego wysyłane/transportowane,
• na rzecz ostatniego nabywcy – jeżeli to on wysyła/transportuje towary.

• uwzględniając konsekwencje Brexitu, dostosowano definicję państwa członkowskiego oraz terytorium UE do faktu wystąpienia z niej Wielkiej Brytanii i dalszego traktowania terytorium Irlandii Północnej – w zakresie obrotu towarowego – jako terytorium UE (art. 2 pkt 2 i 3),
• objęto pozycją 60 zał. nr 15 do ustawy o VAT wszystkie towary klasyfikowane w grupowaniu 26.20.1 PKWiU (Komputery i pozostałe maszyny do automatycznego przetwarzania danych oraz części i akcesoria do nich),
• naczelnik US będzie mógł wyrazić zgodę na uwolnienie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy, gdy podatnik ma zaległości podatkowe, których płatność została odroczona lub rozłożona na raty (art. 108b); dotyczy to również wniosków złożonych i nierozpatrzonych przed 1.10.2021 (art. 6 noweli),
• możliwe będą przelewy między rachunkami VAT podatnika w różnych bankach oraz – od 1.01.2022 – opłacanie z rachunku VAT składek do KRUS na ubezpieczenia społeczne rolników (art. 62b i art. 62c Prawa bankowego).