Co nowego w prawie - 55

Praca na morzu

Celem Poprawek z 2016 r. do Konwencji o pracy na morzu, przyjętej w Genewie 23.02.2006 r., przyjętych przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy w Genewie 9.06.2016 r. (DzU poz. 962) było wyeliminowanie molestowania i zastraszania na statku, a także umożliwienie przedłużenia ważności Morskiego Certyfikatu Pracy na kolejny okres nieprzekraczający 5 lat, gdy po zakończeniu inspekcji, przeprowadzonej w celu jego odnowienia, okaże się, że dany statek nadal spełnia wymogi prawa krajowego lub inne służące realizacji wymagań omawianej Konwencji, a nowy certyfikat nie może zostać natychmiast wydany i udostępniony na pokładzie danego statku. Poprawki te weszły w życie w stosunku do stron Konwencji, w tym Polski, 8.01.2019 r.

Mówi o tym obowiązujące od 22.05.2019 r. Oświadczenie rządowe z 11.04.2019 r. w sprawie mocy obowiązującej Poprawek z 2016 r. do Konwencji o pracy na morzu, przyjętej w Genewie 23.02.2006 r., przyjętych przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy w Genewie 9.06.2016 r. (DzU poz. 963).

Dane dla BFG

Rozporządzenie MF z 27.05.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie informacji niezbędnych do opracowania, aktualizacji i oceny wykonalności planów przymusowej restrukturyzacji i grupowych planów przymusowej restrukturyzacji (DzU poz. 996) uwzględnia zmiany unijnych przepisów z tego zakresu. Ponadto rozszerzono katalog informacji, jakich może żądać Bankowy Fundusz Gwarancyjny od podmiotów rynku finansowego, a także dookreślono poziom konsolidacji przekazywanych informacji i wprowadzono możliwość pozyskania danych bezpośrednio od banku spółdzielczego lub skok. Obowiązuje od 30.05.2019 r.

Zapobieganie erozji podatkowej

30.05.2019 r. weszły w życie oświadczenia rządowe z 19.04.2019 r. w sprawie mocy obowiązującej tzw. Konwencji MLI w relacjach między Polską a Finlandią (DzU poz. 1005) oraz Irlandią (DzU poz. 1006). Stroną Konwencji Finlandia stała się 1.06.2019 r., a Irlandia – 1.05.2019 r.

Informatyzacja postępowania sądowoadministracyjnego

Od 31.05.2019 r. nastąpiła elektronizacja postępowania przed sądami administracyjnymi. Jednym z aktów prawnych, które to umożliwiają, jest ustawa z 12.04.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 934).

Wprowadza możliwość doręczania pism w formie dokumentu elektronicznego (na wniosek strony), zawierającego dane z systemu teleinformatycznego sądu – trzeba więc informować sąd także o zmianie adresu elektronicznego.

Strona może wnieść do sądu administracyjnego pismo w formie elektronicznej (skrytka NSA na ePUAP: /Nsa/SkrytkaESP; elektroniczne skrzynki podawcze wszystkich sądów administracyjnych również są dostępne na ePUAP). Taką formę komunikacji z sądem można zainicjować w każdej chwili. Można też z niej zrezygnować i wówczas sąd będzie wysyłać tradycyjne pisma (pocztą).

Datą doręczenia pisma jest data podpisania przez adresata urzędowego poświadczenia odbioru. W przypadku nieodebrania pisma po upływie 7 dni na adres elektroniczny adresata zostanie wysłane powtórne zawiadomienie o możliwości jego odebrania. Po upływie 14 dni od dnia przesłania pierwszego zawiadomienia nieodebrana korespondencja sądowa będzie uważana za doręczoną.

Także akta sprawy będzie można prowadzić w formie elektronicznej i w ten sposób je udostępniać. W tym celu utworzono Portal Akt Sądowych Sądów Administracyjnych (Passa) dostępny na stronie https://portal.nsa.gov.pl.

Szczegółowe informacje nt. elektronizacji można znaleźć na stronie internetowej NSA.

Pismo składane na rozprawie będzie traktowane nie jako pismo procesowe, ale załącznik do protokołu, co ma odzwierciedlać zasadę ustności procesu. Ponadto w pierwszym piśmie procesowym trzeba wskazać swój numer PESEL, KRS, REGON lub NIP.

Prezes NSA będzie wprowadzał wzory dokumentów elektronicznych, które mogą być wykorzystywane w postępowaniach w sprawach sądowoadministracyjnych.

Do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, z tym że strona może się zdecydować na elektroniczną formę komunikacji.

Techniczne szczegóły tworzenia i przekazywania akt między organami administracji i sądami administracyjnymi zawierają rozporządzenia Prezydenta RP z 27.05.2019 r. w sprawie szczegółowego sposobu oraz szczegółowych warunków przekazywania skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę do sądu administracyjnego (DzU poz. 1003) oraz w sprawie sposobu postępowania z aktami spraw sądowoadministracyjnych w wojewódzkich sądach administracyjnych i Naczelnym Sądzie Administracyjnym (DzU poz. 1004).

Nowe formularze VAT i PCC

Od 1.06.2019 r. obowiązują nowe wzory formularzy VAT-21, VAT-22 i VAT-23. Wprowadzają je rozporządzenia MF z:

• 30.05.2019 r. w sprawie wzoru zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o wyborze lub rezygnacji z wyboru miejsca opodatkowania w przypadku sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju (DzU poz. 1021),
• 30.05.2019 r. w sprawie wzoru dokumentu potwierdzającego wywóz przez nabywcę nowego środka transportu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium innego państwa członkowskiego (DzU poz. 1022),
• 27.05.2019 r. w sprawie wzoru informacji o wewnątrzwspólnotowym nabyciu środka transportu (DzU poz. 1007).

Do końca 2019 r. można wykorzystywać stare wzory, z tym że nie trzeba stosować pieczątki podatnika lub osoby go reprezentującej.

Od 1.07.2019 r. obowiązuje nowy formularz PCC-4 wraz z załącznikami, określony rozporządzeniem MF z 27.05.2019 r. w sprawie wzoru zbiorczej deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU poz. 1069).

Służy do składania zbiorczych deklaracji, gdy podatnik dokonuje więcej niż 3 transakcji obciążonych PCC (np. pożyczek) w ciągu miesiąca. Deklaracji PCC nie trzeba już składać dla każdej czynności odrębnie. Zmianę tę wprowadzono ustawą z 9.11.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (DzU poz. 2244).

Rozliczanie ulgi na zakup kasy fiskalnej on-line

Od 1.05.2019 r. zmieniły się zasady rozliczania ulgi z tytułu zakupu kasy fiskalnej (która od tej daty przysługuje jedynie na zakup kas on-line).

Gdy kwota ulgi jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty VAT należnego, podatnik ma prawo do zwrotu różnicy lub do odliczenia jej od podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe (bez obowiązkowego podziału na części), pod warunkiem że zakup kas nastąpił nie później niż w terminie 6 mies. od dnia rozpoczęcia prowadzenia ewidencji.

W związku z tym od 1.06.2019 r. zmieniły się objaśnienia do deklaracji VAT-7 i VAT-7K. Nowe wprowadza rozporządzenie MF z 30.05.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług (DzU poz. 1023). Stosuje się je od rozliczenia za maj lub za II kwartał 2019 r.

Podatnicy, którzy przed 1.05.2019 r. zakupili kasy rejestrujące z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii, stosują dotychczasowe objaśnienia (bo rozliczają ulgę na starych zasadach).

Sprzedaż dodatkowa bonów skarbowych

Od 1.06.2019 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 22.05.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków emitowania bonów skarbowych (DzU poz. 1002).

Zlikwidowano przetargi uzupełniające, a wprowadzono pozaprzetargowy tryb – sprzedaż dodatkową – z tym że do nabywania bonów w ten sposób mają prawo tylko Dealerzy Skarbowych Papierów Wartościowych (DSPW). Ma to przynieść pozytywny efekt także dla inwestorów – więcej możliwości kupna bonów.

Kredytowanie nabycia nieruchomości

Rozporządzenie MF z 22.05.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania przez Bank Gospodarstwa Krajowego pomocy publicznej w formie gwarancji spłaty kredytów w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014–2020 (DzU poz. 1015) uszczegóławia koszty kwalifikowalne związane z nabyciem prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz własności nieruchomości (zabudowanych i niezabudowanych), w zależności od celu nabycia.

Ma to ułatwić przedsiębiorcom uzyskanie pomocy na spłatę kredytu. Weszło w życie 3.06.2019 r.

Exit tax – formularze

Odpowiednio 11.06.2019 i 13.06.2019 r. weszły w życie rozporządzenia MF z 30.05.2019 r. w sprawie wzorów deklaracji o wysokości dochodu z niezrealizowanych zysków i informacji o wysokości wartości rynkowej składnika majątku określonej w państwie członkowskim Unii Europejskiej do celów opodatkowania podatkiem równoważnym do podatku od dochodów z niezrealizowanych zysków, obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób:

• prawnych (DzU poz. 1070),
• fizycznych (DzU poz. 1089).

Deklaracje mają symbol CIT-NZ, PIT-NZ, a także PIT-NZS (dla przedsiębiorstwa w spadku), a informacje – CIT/NZI i PIT/NZI.

Stosuje się je do dochodów osiągniętych od 1.01.2019 r. Wtedy bowiem weszły w życie przepisy dotyczące tzw. exit tax.

Przypomnijmy, że termin złożenia ww. deklaracji za miesiące od stycznia do maja został wydłużony do 7.07.2019 r. Najpóźniej tego dnia należało też zapłacić podatek (PIT lub CIT) za te okresy (rozporządzenie MF z 31.01.2019 r., DzU poz. 197).

Opłaty kancelaryjne

W związku z elektronizacją postępowania sądowoadministracyjnego 13.06.2019 r., o której była mowa powyżej, weszło w życie rozporządzenie RM z 3.06.2019 r. w sprawie wysokości opłat kancelaryjnych pobieranych w sprawach sądowoadministracyjnych (DzU poz. 1090). Uzupełnia ono dotychczasowe przepisy o odpłatność za wydruki dokumentów elektronicznych, doręczane stronom niekorzystającym z rozwiązań informatycznych przed sądami administracyjnymi.

Za wydruki pism i załączników wniesionych w formie dokumentu elektronicznego opłata wynosi 0,50 zł za każdą stronę A4 wydruku czarno-białego oraz 1 zł za wydruk kolorowy. Im większy format, tym wyższe stawki. Gdy złożony elektronicznie dokument wymaga usunięcia danych osobowych, stawki są wyższe o połowę od standardowych.

Rozliczanie wpływów PPK

Od 19.06.2019 r. obowiązuje rozporządzenie MRPiPS z 21.05.2019 r. w sprawie określenia zakresu danych zawartych w dokumencie płatniczym przekazywanym przez instytucję finansową do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz sposobu i trybu przeliczania przekazanych kwot na podstawę wymiaru świadczenia (DzU poz. 1034).

Wskazuje sposób rozliczania się z ZUS przez podmiot prowadzący PPK. Informacja o składkach na ubezpieczenie, wpływająca na wysokość przyszłej emerytury, w części opartej na PPK, musi być zindywidualizowana dla każdego ubezpieczonego.

Pomoc publiczna

Od 22.06.2019 r. obowiązuje ustawa z 12.04.2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (DzU poz. 1063).

Podmioty udzielające pomocy będą przekazywać sprawozdania albo informacje – bezpośrednio, bez pośrednictwa podmiotów nadzorujących, drogą elektroniczną (w aplikacji SHRIMP) udostępnionej przez Prezesa UOKiK, a w odniesieniu do organów KAS – przez MF. Ustawa wprowadza też aktualne nazewnictwo organów UE.

Nowy protokół powypadkowy

25.06.2019 r. weszło w życie rozporządzenie MRPiPS z 24.05.2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (DzU poz. 1071).

Zawiera nowy wzór protokołu. Stary można stosować do końca 2019 r. Nie trzeba stawiać pieczątek. Podaje się też mniej danych – bez REGON pracodawcy, a także bez NIP, imienia ojca i miejsca urodzenia poszkodowanego.

Zmiany w PPK

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) jeszcze na dobre nie ruszyły, a przepisy ich dotyczące już są nowelizowane. 25.06.2019 r. weszła w życie ustawa z 16.05.2019 r. o zmianie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy – Prawo bankowe (DzU poz. 1074).

• Zniesiono limit 30-krotności średniego wynagrodzenia jako podstawy wpłat w PPK.
• Maksymalny roczny limit wpłat i dopłat na wszystkie rachunki PPK uczestnika PPK ograniczono do 50 tys. USD według średniego kursu NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający 31 grudnia danego roku kalendarzowego.
• Osoby na zasiłkach macierzyńskich będą traktowane jak zatrudnione.
• Uczestnicy PPK mogą zasięgać informacji przez system informatyczny instytucji finansowej, a gdy nie będzie to możliwe – na wniosek uczestnika PPK – w postaci papierowej.
• Pracodawcy będą wzywani do zawierania umów o zarządzanie. Ci, którzy są z tego obowiązku wyłączeni, muszą przekazać tę informację do Polskiego Funduszu Rozwoju, aby uniknąć kolejnych wezwań.
• Podmiot zarządzający PPK może pobierać wynagrodzenia za uzyskany wynik, jeśli osiągnie stopę zwrotu przez fundusz inwestycyjny, fundusz emerytalny lub subfundusz na poziomie nie niższym niż 75% najwyższych stóp zwrotu w ramach funduszy tej samej zdefiniowanej daty (przepisy te nie będą miały zastosowania przez 2 lata od utworzenia funduszu).

Więcej na temat PPK piszemy w artykule pt.: Jak w zakładzie pracy wprowadzić pracownicze plany kapitałowe

Dotacja na bary mleczne

27.06.2019 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 7.06.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dotacji przedmiotowych do posiłków sprzedawanych w barach mlecznych (DzU poz. 1092).

Składając wniosek o wypłatę dotacji bezpośrednio do US, nie trzeba używać pieczęci, należy tylko podać nazwę przedsiębiorcy i miejsce prowadzenia działalności.

Szkolenia bhp

Rozporządzenie MRPiPS z 29.05.2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU poz. 1099) zawiera nowe wzory:

• karty szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy,
• zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracodawca nie musi się w nich posługiwać pieczęcią. Stare wzory można stosować do końca 2019 r. Ponadto w rozporządzeniu dokonano zmian uwzględniających zmiany ustawowe z zakresu bhp, które nastąpiły w ostatnim czasie.

Obowiązuje od 28.06.2019 r.

Przekształcenie spółdzielni w spółkę

Ustawa z 16.05.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo spółdzielcze (DzU poz. 1100) uchyla przepisy pozwalające na przekształcenie spółdzielni pracy w spółkę prawa handlowego w jednej, wieloetapowej procedurze.

Członkowie spółdzielni pracy będą musieli przeprowadzić osobne procedury – zlikwidować spółdzielnię pracy i utworzyć spółkę handlową. To skutek wyroku TK z 16.06.2015 r (K 25/12) i postanowienia TK z 15.07.2015 r. (S 5/15).

Do procesów przekształcenia spółdzielni pracy w spółkę handlową – wszczętych i niezakończonych dokonaniem wpisu spółki handlowej do KRS – stosuje się przepisy dotychczasowe.

Nowe weszły w życie 28.06.2019 r.

Podatek od kopalin

Ustawa z 12.04.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin (DzU poz. 968) obniżyła ten podatek w wypadku miedzi i srebra przez wprowadzenie niższych współczynników. Obowiązuje od 1.07.2019 r.

Nowy wykaz podatników VAT

1.09.2019 r. wchodzi w życie ustawa z 12.04.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1018) wprowadzająca tzw. białą listę podatników VAT, obowiązek zapłaty na wskazany na tej liście rachunek bankowy/w skok przy transakcjach między przedsiębiorcami, przekraczających 15 tys. zł – pod rygorem wyłączenia wydatku z kosztów podatkowych i solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zobowiązania w VAT. Zmiany w PIT, CIT i Op wchodzą w życie 1.01.2020 r.

Więcej na ten temat napiszemy w „Rachunkowości” nr 8/2019.

Łatwiej będzie udowodnić dyskryminację i dostać świadectwo pracy

Od 7.09.2019 r., ustawą z 16.05.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1043), wprowadzono kilka zmian w Kp, dotyczących m.in. dochodzenia roszczeń z tytułu mobbingu, sprostowania świadectwa pracy i ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Więcej na ten temat napiszemy w „Rachunkowości” nr 8/2019.

W DzU z 2019 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• o opłacie skarbowej (poz. 1000),
• o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (poz. 1010),
• Kodeks pracy (poz. 1040),
• o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (poz. 1079),

• rozporządzeń MF w sprawie:

• zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego (poz. 923),
• warunków emitowania obligacji skarbowych oferowanych w sieci sprzedaży detalicznej (poz. 944),
• określenia wzorcowego planu kont dla banków (poz. 946),
• szczególnych zasad rachunkowości banków (poz. 957),
• wzoru wniosku o wydanie wiążącej informacji akcyzowej (poz. 985).

opracowanie

Magdalena Januszewska

radca prawny