Chory członek zarządu nie powinien pracować, nawet nieodpłatnie, bo traci prawo do zasiłku

Tak wynika z wyroku SN z 6.12.2018 (II UK 392/17). ZUS odmówił pani X prawa do zasiłku chorobowego za 2 tyg. zwolnienia. Lekarz dermatolog zaznaczył w nim, że chora powinna leżeć. Pani X była członkiem zarządu spółdzielni mieszkaniowej i była w niej zatrudniona. W czasie zwolnienia wzięła udział w posiedzeniu rady nadzorczej spółdzielni. O tym fakcie syndyk masy upadłości spółdzielni poinformował ZUS. Sądy zastanawiały się, czy pani X wykonywała pracę zarobkową lub wykorzystywała zwolnienie w sposób niezgodny z jego celem, skoro raz – nieodpłatnie – wzięła udział w posiedzeniu rady nadzorczej.

SN wskazał, że w myśl art. 17 ust. 1–3 ustawy zasiłkowej ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Pani X miała obowiązek przebywania w domu, powstrzymania się od wykonywania pracy, gdyż całodniowe przebywanie w pracy negatywnie wpływało na stan jej zdrowia, utrudniając rekonwalescencję. Nie było przeszkód, aby do udziału w posiedzeniu rady nadzorczej spółdzielni wyznaczyła zastępcę. Wykorzystując zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem, utraciła prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia w myśl art. 17 ust. 1–3 ustawy zasiłkowej.

SN przypomniał także, że nieodpłatne wykonywanie przez ubezpieczonego (wspólnika spółki) czynności członka zarządu spółki w okresie korzystania z zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia na stanowisku dyrektora jest wykonywaniem „pracy zarobkowej” w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Stwarza bowiem ubezpieczonemu co najmniej możliwość odniesienia korzyści majątkowej z wykonywania tych czynności. Korzyści te ubezpieczony odnosi pośrednio jako wspólnik spółki, w której zarządzaniu nadal uczestniczy, mimo niezdolności do wykonywania pracy wynikającej z wiążącego go ze spółką stosunku pracy na stanowisku dyrektora.

Przez pojęcie pracy „zarobkowej” nie należy rozumieć wyłącznie czynności, które przynoszą ubezpieczonemu bezpośrednią korzyść majątkową w postaci środków pieniężnych otrzymywanych wprost za wykonanie tych czynności. Praca ma również charakter zarobkowy, gdy wiąże się z perspektywą otrzymania korzyści majątkowych (udział w zysku spółki, zwiększenie wartości własnego majątku wskutek czynności zarządczych składających się na pojęcie „pracy” w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej (por. wyrok SN z 8.11.2017, III UK 251/16).

Podobnie jednoosobowo zarządzający prezes zarządu ma obowiązek powstrzymania się od wykonywania czynności zarządu pod rygorem utraty prawa do zasiłku chorobowego. Do podejmowania koniecznych („wymuszonych”) czynności prawnych bądź faktycznych przez spółkę lub w jej imieniu powinien więc – w okresie korzystania ze świadczeń chorobowych – umocować bądź wyznaczyć inną upoważnioną osobę (wyrok SN z 15.03.2018, I UK 49/17).

Zdaniem SN interpretację tę można również odnieść do członka zarządu spółdzielni mieszkaniowej, uczestniczącego w czynnościach rady nadzorczej spółdzielni.

W okresie – objętej zwolnieniem lekarskim – niezdolności do pracy pani X miała obowiązek powstrzymania się od wykonywania czynności zarządu pod rygorem utraty prawa do zasiłku chorobowego.