Badania wstępne osoby ponownie przyjmowanej do pracy – czy są konieczne

Zasady zwykłe

Skierowanie na wstępne badania lekarskie pracodawca musi wystawić:

1) osobom, które przyjmuje do pracy,

2) pracownikom młodocianym, których przenosi na inne stanowiska pracy, a także

3) innym pracownikom, których przenosi na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Obliguje go do tego art. 229 § 1 i 4a Kp. Natomiast art. 229 § 1¹ Kp zwalnia z tego obowiązku w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy pracodawca zatrudnia tę samą osobę na to samo stanowisko lub stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy. Po drugie, jeżeli przyjmuje na etat – w ciągu 30 dni od ustania stosunku pracy u innego pracodawcy – osobę, która ma aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a warunki te odpowiadają warunkom na danym stanowisku pracy. Musi jednak taką osobę skierować na badania wstępne, jeżeli powierzy jej wykonywanie prac szczególnie niebezpiecznych.

Wymieniony okres 30 dni rozpoczyna bieg od dnia następnego po dniu, w którym stosunek pracy ustaje, a kończy się z upływem 30. dnia (art. 110–111 Kc). W takim razie w sytuacji opisanej przez Czytelnika upływa 30.09.2022 r. Zatem ponowne zatrudnienie tej samej osoby na to samo stanowisko od 1.10.2022 r. wymagałoby skierowania na badania wstępne – gdyby nie specustawa.

Reguły „pandemiczne”

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego (wciąż trwa) lub epidemii (odwołany 16.05.2022 r.), ogłoszonego z powodu COVID-19, pracodawca nie musi wysyłać na badania wstępne osoby ponownie zatrudnianej lub mającej aktualne orzeczenie lekarskie wystawione podczas pracy u innego pracodawcy. Ma takie prawo na podstawie art. 12a ust. 5 specustawy. Przepis ten znosi obowiązek przeprowadzenia takich badań wobec osób przyjmowanych na stanowiska administracyjno-biurowe, pod warunkiem że:

• dysponują aktualnym orzeczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie,
• pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy.

Wydłuża również okres 30 dni, o którym mowa w art. 229 § 1¹ Kp, do 180 dni przy powierzaniu stanowisk innych niż stanowiska administracyjno-biurowe.

Bez względu na rodzaj stanowiska pracy, jakie obejmie pracownik opisany w pytaniu, nie musi przechodzić ponownie badań wstępnych, jeśli jego poprzednie orzeczenie jest nadal aktualne.

Aktualność orzeczenia

Na mocy art. 229 § 4 Kp pracodawca ma zakaz dopuszczania do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku, w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Aktualność w rozumieniu tego przepisu oznacza stwierdzenie stanu zdrowia pracownika w dacie, w której ma być dopuszczony do pracy. Orzeczenie przestaje być aktualne w okresie w nim wymienionym, jeżeli w tym czasie wystąpią zdarzenia, które przełożą się na zdrowie pracownika (por. wyroki SN z 18.12.2002 r., I PK 44/02, i 13.04.2017 r., I PK 146/16).

Specustawa ingeruje w aktualność orzeczeń lekarskich wydanych po badaniach wstępnych, okresowych i kontrolnych, jeśli utracą ją po 7.03.2020 r. Na podstawie art. 31m ust. 1 wydłuża ważność takich orzeczeń maksymalnie do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo epidemii.