Architekt nie jest automatycznie twórcą – może być uprawniony do ulgowych składek

Potwierdzają to interpretacje ZUS, m.in. decyzja z 23.02.2021 (WPI/200000/43/123/2021).

Wystąpił o nią przedsiębiorca, który od 2018 prowadzi działalność gospodarczą w zakresie architektury, wpisaną do CEIDG. Polega ona głównie na opracowaniu projektów architektonicznych i doradztwie w tym zakresie. Przedsiębiorca nigdy nie zatrudniał żadnego pracownika. Najczęściej świadczy usługi dla innych przedsiębiorstw, prowadzących działalność w tym samym zakresie. PIT rozlicza na zasadach ogólnych. Przez pierwsze 6 mies. od momentu założenia firmy nie opłacał składek społecznych, korzystając z tzw. ulgi na start, a przez kolejne 24 mies. opłacał preferencyjne składki.

W 2020 uzyskane przez niego przychody z działalności nie przekroczyły 120 tys. zł, co w świetle art. 18c ust. 1 usus predysponuje go do korzystania w 2021 z tzw. małego ZUS plus (uzależnienia podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych od dochodu z działalności uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym).

Przedsiębiorca wskazywał, że zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 2 oraz art. 8 ust. 7 usus uznawany jest za twórcę prowadzącego pozarolniczą działalność w zakresie architektury i architektury wnętrz. Jednak w myśl art. 8 ust. 9 usus uznanie działalności za twórczą lub artystyczną i ustalenie daty jej rozpoczęcia następuje w formie decyzji Komisji ds. Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, działającej przy ministrze właściwym do spraw kultury. Przedsiębiorca nie wystąpił do niej z wnioskiem o uznanie jego pracy za twórczą. Ponadto, pomimo tworzenia dzieł z zakresu architektury, będących przedmiotem prawa autorskiego, nie korzystał z 50% kosztów uzyskania przychodu jako twórca i zawsze rozlicza się w ramach działalności gospodarczej. Czy spełnia warunki do zastosowania ulgi, jeśli pozostałe wymagania są spełnione?

ZUS przypomniał, że w art. 18c ust. 11 usus zawarto katalog negatywnych przesłanek, uniemożliwiających osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą skorzystanie z preferencyjnej podstawy wymiaru składek. W konsekwencji do małego ZUS plus nie są uprawnione m.in. osoby, które w poprzednim roku kalendarzowym także prowadziły pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2–5 usus, tj.:

• działalność twórczą lub artystyczną,
• działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu uzpd bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu updof,
• pozostawały wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
• działalność publicznej lub niepublicznej szkoły, innej formy wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu, na podstawie Prawa oświatowego.

Jak wskazano w interpretacji, art. 18c usus dotyczy wyłącznie tych ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 usus, tj. prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Z art. 18c ust. 11 pkt 4 usus wynika, że zasady ustalania podstawy wymiaru składek zawarte w art. 18c nie mają zastosowania m.in. do osób, które w poprzednim roku kalendarzowym prowadziły pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 3 (w zakresie wolnego zawodu). Powyższe oznacza, że nawet osoby wykonujące działalność zawodową, po dopełnieniu obowiązku uzyskania wpisu do CEIDG, są uważane za osoby wykonujące działalność gospodarczą w rozumieniu Pp.

Przedsiębiorca świadczący usługi polegające na opracowywaniu projektów architektonicznych na podstawie wpisu do CEIDG jest osobą, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 – osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie Pp lub innych przepisów szczególnych. Ma zatem możliwość ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej na zasadach wynikających z art. 18c usus, pod warunkiem zgłoszenia z właściwym kodem tytułu ubezpieczenia i we właściwym terminie.

Dodajmy, że w ostatnim czasie podobne interpretacje wydano w odniesieniu do przedstawicieli innych zawodów: radców prawnych (decyzja ZUS z 25.02.2021, DI/100000/43/11/2021), dentystów (decyzja ZUS z 8.03.2021, DI/100000/43/35/2021) i psychologów (decyzja ZUS z 23.02.2021, WPI/200000/43/151/2021).