Zawieszenie obowiązków socjalnych z powodu koronawirusa – tarcza antykryzysowa 4.0
Pracodawca może zawiesić tworzenie lub funkcjonowanie zfśs, dokonywanie odpisu podstawowego oraz wypłaty świadczeń urlopowych. Musi jednak spełnić ustawowe warunki.
Takie rozwiązanie zawiera tzw. tarcza antykryzysowa 4.0, tj. ustawa z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19. Jego zastosowanie jest możliwe w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, jednak dopiero od 24.06.2020 r., tj. od dnia wejścia w życie tarczy antykryzysowej 4.0, i na zasadach w niej określonych.
[1] DzU poz. 1086.
Takie rozwiązanie zawiera tzw. tarcza antykryzysowa 4.0, tj. ustawa z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19[1]. Jego zastosowanie jest możliwe w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, jednak dopiero od 24.06.2020 r., tj. od dnia wejścia w życie tarczy antykryzysowej 4.0, i na zasadach w niej określonych.
[2] „Rachunkowość” nr 5/2020.
Pracodawca, który nie jest w stanie sprostać tym wymaganiom, może obniżyć wysokość odpisu lub zdecydować o nietworzeniu zfśs według reguł opisanych w tekście „Czy zfśs musi działać u pracodawcy, którego finanse ucierpiały wskutek koronawirusa”[2].
Kryteria finansowe
Pracodawca ma prawo zawiesić obowiązywanie wymienionych obowiązków z ustawy o zfśs, jeśli odnotował spadek obrotów gospodarczych albo odczuł istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń – patrz tabela. Takie kryteria ustanawia art. 15ge ust. 1 ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej specustawa), wprowadzony na mocy art. 77 pkt 16 tarczy antykryzysowej 4.0.
Forma wprowadzenia
[3] DzU poz. 374 ze zm.
[4] Ustawa z 23.05.1991 r. (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 263).
Pracodawca, który chce zawiesić obowiązki socjalne, musi zawrzeć porozumienie w tej sprawie z organizacjami związkowymi, jeśli takie u niego działają. Zgodnie z art. 15ge ust. 2 w zw. z art. 15g ust. 11 pkt 1 lub 2 specustawy mają to być organizacje reprezentatywne w rozumieniu art. 25[3] ust. 1 lub 2 ustawy o związkach zawodowych[4]:
z których każda zrzesza co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy albo
jeżeli u pracodawcy nie działają reprezentatywne zakładowe organizacje związkowe zrzeszające co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy.
Pracodawcy, u których nie ma takich związków zawodowych ani żadnej organizacji związkowej, decyzję podejmują samodzielnie.
| Wysokość i zasady ustalania | Podstawa prawna |
| Spadek obrotów gospodarczych | |
| Nie mniej niż o 15%, obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po 31.12.2019 r. (było po 1.01.2020 r. – do czasu wejścia w życie tarczy 4.0), do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o dofinansowanie, w porównaniu z łącznymi obrotami z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego | art. 15g ust. 9 pkt 1 w zw. z art. 15ge ust. 1 specustawy |
| Nie mniej niż o 25%, obliczone jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po 31.12.2019 r. (było po 1.01.2020 r. – do czasu wejścia w życie tarczy 4.0), do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o dofinansowanie, w porównaniu z obrotami z miesiąca poprzedniego | art. 15g ust. 9 pkt 2 w zw. z art. 15ge ust. 1 specustawy |
| Istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń | |
| Jest to iloraz kosztów wynagrodzeń pracowników, z uwzględnieniem składek na ubezpieczenia społeczne, finansowanych przez pracodawcę, z wyłączeniem kosztów wynagrodzeń pracowników, z którymi rozwiązano umowę o pracę oraz którym obniżono wynagrodzenie w trybie art. 15g ust. 8 specustawy – w wysokości odpowiadającej wartości obniżenia, oraz przychodów ze sprzedaży towarów lub usług. Iloraz powyższych liczb z miesiąca kalendarzowego dowolnie wskazanego przez pracodawcę i przypadającego od 1.03.2020 r. ma być wyższy o minimum 5% w porównaniu z takim ilorazem z miesiąca poprzedzającego (miesiąc bazowy) | art. 15gb ust. 2 i 3 w zw. z art. 15ge specustawy |
| Reguła wspólna dla spadku obrotów gospodarczych i istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń: za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, jeśli okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, czyli w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego | |
Ustawowy odpis
Na mocy art. 15ge ust. 3 specustawy 24.06.2020 r. nastąpiło zawieszenie postanowień układów zbiorowych pracy i regulaminów wynagradzania, które podwyższają ustawową wysokość odpisów na zfśs i innych świadczeń o charakterze socjalno-bytowym. W efekcie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 pracodawca stosuje wartości ustawowe odpisu. Dotyczy to tych pracodawców, którzy spełniają przedstawione kryteria finansowe.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
