Wypadek przedsiębiorcy – wyższe stawki odszkodowań z ZUS

W zależności od uszczerbku

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Do ubezpieczenia chorobowego może przystąpić dobrowolnie.

Niezależnie od tego, czy przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, w razie wypadku przy prowadzeniu działalności przysługują jej świadczenia przewidziane ustawą z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2022 r. poz. 2189). Jednym z nich jest jednorazowe odszkodowanie.

Odszkodowanie to przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Uszczerbek na zdrowiu to takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu:

• i nie rokuje poprawy – to uszczerbek stały,
• przez ponad 6 mies., ale jest możliwa poprawa stanu zdrowia – to uszczerbek długotrwały.

Wysokość odszkodowania jest ustalana indywidualnie w zależności od oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu. Ocenia go lekarz orzecznik ZUS, jednak dopiero po tym, gdy przedsiębiorca zakończy zarówno leczenie, jak i rehabilitację.

Za każdy procent

Jednorazowe odszkodowanie z ZUS przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Stawka należna za każdy procent uszczerbku zmienia się od kwietnia każdego roku. Kwota odszkodowania nie jest więc zależna od wysokości opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne.

Co istotne, do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania decyzji przez ZUS. A ZUS wydaje taką decyzję w terminie 14 dni od wydania orzeczenia lekarza orzecznika.

O stawce przyjętej do obliczenia jednorazowego odszkodowania decyduje zatem data wydania przez ZUS decyzji przyznającej prawo do tego świadczenia, a nie data wypadku przy pracy, powstania niezdolności do pracy, złożenia wniosku o wypłatę jednorazowego odszkodowania czy wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską ZUS. Ma to istotne znaczenie, gdy lekarz orzecznik badał poszkodowanego w marcu, a ZUS wydał decyzję w kolejnym miesiącu. Każdy procent uszczerbku na zdrowiu może bowiem oznaczać dla ubezpieczonego kilkaset złotych więcej. Dla porównania: w przypadku stawek z 31 marca i z 1 kwietnia jest to 136 zł.

Jeżeli ZUS w decyzji ustali prawo do jednorazowego odszkodowania oraz jego wysokość, dokonuje jego wypłaty z urzędu w terminie 30 dni od dnia wydania tej decyzji.

Jednak aby właściciel firmy otrzymał jednorazowe odszkodowanie, nie może zalegać w opłacaniu składek na kwotę przekraczającą 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. 34,90 zł (art. 6 ust. 2 ustawy wypadkowej). Wysokość zadłużenia ustala się na dzień wypadku. Przedsiębiorca, który ma wyższą zaległość, otrzyma jednorazowe odszkodowanie, pod warunkiem że ureguluje je w ciągu 6 mies. od dnia wypadku. Po tym czasie prawo do świadczenia się przedawnia.