Wybór pracowników objętych przestojem lub obniżonym wymiarem czasu pracy
Oba te rozwiązania mają na celu ochronę miejsc pracy.
Może je wdrożyć przedsiębiorca, który na skutek wystąpienia COVID-19 odnotował spadek obrotów gospodarczych o co najmniej:
- 15% – porównując obroty w ciągu dwóch dowolnych, ale kolejnych miesięcy przypadających po 1.01.2020 do obrotów z analogicznych dwóch miesięcy poprzedniego roku lub
- 25% – porównując obroty z dowolnie wybranego miesiąca przypadającego po 1.01.2020 do obrotów z miesiąca poprzedniego.
Dodatkowo taki przedsiębiorca nie może mieć zaległości wobec organów podatkowych ani ZUS na koniec III kwartału 2019, chyba że są one objęte odroczeniem terminu płatności lub rozłożone na raty. Nie mogą też zachodzić wobec niego przesłanki do ogłoszenia upadłości.
Warunki wprowadzenia przestoju ekonomicznego lub obniżenia pracownikom etatów przedsiębiorca musi uzgodnić w porozumieniu ze stroną społeczną. To porozumienie jest podstawą do uzyskania wsparcia finansowego na pracowników objętych przestojem lub obniżeniem etatów przez 3 mies.
Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca obniża wynagrodzenie maksymalnie o 50%. Po obniżce nie może być ono niższe niż minimalne, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Na taką osobę firma może otrzymać z FGŚP wsparcie w maksymalnej wysokości 1533,09 zł (brutto).
Obniżenie wymiaru czasu pracy jest z kolei możliwe maksymalnie o 20%, nie więcej niż do połowy etatu. Tu również pracodawca zmniejsza wysokość wynagrodzenia, ale nie może być ono niższe niż minimalne, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.
W tym przypadku firma może otrzymać dofinansowanie w wysokości połowy wynagrodzenia takiej osoby, nie więcej jednak niż 40% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, wraz ze składkami w części finansowanej przez płatnika. Maksymalne wsparcie wynosi 2452,27 zł (brutto).
Oba te rozwiązania prowadzą do obniżenia pracownikom wynagrodzenia. Pracodawca może przy tym objąć przestojem czy zmniejszeniem etatu wszystkich pracowników, ale może też wdrożyć te zmiany wobec niektórych ich grup bądź jedynie poszczególnych osób. Taki wybór musi być jednak przemyślany. Podobnie jak w przypadku kryteriów doboru pracowników do zwolnień, również tu typowanie musi się opierać na sprawiedliwych, obiektywnych i zgodnych z prawem kryteriach (a więc niemających charakteru dyskryminującego). W przeciwnym razie pracownicy objęci obniżką pensji będą mogli wystąpić z roszczeniami do sądu.
Kryteria wyboru osób powinny być jawne i przejrzyste. Pracownik objęty przestojem czy obniżeniem etatu powinien je poznać i wiedzieć, dlaczego to właśnie jego dotknęły zmiany. Szczególnie gdy należy do grupy osób wykonujących tę samą lub podobną pracę, a zmiany nie objęły całej tej grupy.
W pierwszej kolejności pracodawca może kierować się kryterium przydatności pracownika dla firmy. Może więc porównać doświadczenie zawodowe, dotychczasowy przebieg pracy, posiadane kwalifikacje zawodowe. Kryterium doboru pracowników może też być dyspozycyjność. Istotny może tu być również staż pracy, ale nie może to być kryterium decydujące.
Wybierając osoby, które będą objęte przestojem czy obniżeniem etatu, pracodawca nie może też zapominać o zasadach współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa. Musi wziąć pod uwagę czynniki, które nie mają bezpośredniego związku z zatrudnieniem, jak sytuacja osobista, rodzinna i majątkowa pracownika (np. brak dodatkowych dochodów w rodzinie, niepełnosprawność, zły stan zdrowia, samotne wychowywanie dzieci, liczne potomstwo). Wybór danej osoby może być sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, jeżeli jej sytuacja osobista jest znacznie gorsza niż pozostałych pracowników.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
