Własne samochody wspólników używane w działalności spółki cywilnej – skutki w podatku dochodowym

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 8 updof przychodem działalności gospodarczej jest również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2–2b (z nieistotnym w omawianym przypadku zastrzeżeniem ust. 2g i art. 21 ust. 1 pkt 125 i 125a updof).

Pytanie dotyczy tego, czy w związku z używaniem przez wspólnika własnego samochodu na potrzeby działalności gospodarczej spółki u drugiego wspólnika powstaje przychód z nieodpłatnego świadczenia.

Przy założeniu, że samochody nie stanowią środków trwałych spółki, wspólnicy nie wnieśli do niej prawa do ich używania ani nie zawarli między sobą umowy użyczenia, a ponadto każdy z nich korzysta wyłącznie z własnego samochodu osobowego do celów działalności gospodarczej i nie korzysta z samochodu drugiego wspólnika, odpowiedź na to pytanie brzmi: nie. Nie mamy tu bowiem do czynienia z nieodpłatnym używaniem cudzych składników majątku.

Takie też stanowisko zajęła KIS w interpretacji z 26.07.2019 (0115-KDIT3.4011.233.2019.2.PSZ).

Od 1.01.2019 – na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 46 updof – nie uważa się za koszty uzyskania przychodów poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania, stanowiącego własność podatnika prowadzącego działalność, samochodu osobowego niebędącego składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 (a więc środkiem trwałym podlegającym ujęciu w ewidencji środków trwałych) oraz składek na ubezpieczenie takiego samochodu. 20% ww. wydatków i składek stanowi jednak koszt uzyskania przychodów, pod warunkiem że samochód ten jest wykorzystywany również do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.

Używając własne samochody osobowe na potrzeby działalności gospodarczej spółki cywilnej, wspólnicy mogą więc zaliczać do kosztów podatkowych 20% kosztów ich używania oraz ubezpieczenia (nie ma przy tym znaczenia, że nie są wyłącznymi właścicielami, tylko współwłaścicielami pojazdów).

Szkopuł jednak w tym, że przychody i koszty wspólników z udziału w spółce ustala się na podstawie pkpir prowadzonej przez tę spółkę (która nie jest podatnikiem PIT), a nie przez poszczególnych wspólników (będących podatnikami PIT), w której to księdze ewidencjonuje się wydatki udokumentowane fakturami wystawionymi na spółkę (podatnika VAT).

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 updof przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału). Zasadę tę stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat (art. 8 ust. 2 updof).

Mimo tego, w przywołanym wyżej piśmie KIS uznała, że skoro wspólnik nie oddał do władania samochodu spółce i tylko on używa samochód do prowadzenia spraw spółki cywilnej, to każdy ze wspólników zalicza do kosztów uzyskania przychodów tylko wydatki związane z używaniem własnego samochodu. Niemniej, według KIS, wspólnicy powinni ujmować te wydatki (do wysokości limitu 20%) w pkpir spółki (w kolumnie 13 „Pozostałe wydatki”).

Zastosowanie się do interpretacji KIS i ujęcie ww. wydatków w pkpir spółki wymagałoby więc wskazania w kolumnie „Uwagi”, do którego wspólnika odnoszą się te koszty, i uwzględnienia tego przy obliczaniu dochodu z udziału w spółce przypadającego na każdego ze wspólników.

Ponieważ taki sposób rozliczenia wskazanych wydatków nie wynika wprost z przepisów updof ani z rozporządzenia pkpir, warto w tym zakresie wystąpić o własną ich interpretację.