Ustalenie dochodu wspólnika wstępującego do spółki jawnej w miejsce zmarłego

Organy podatkowe potwierdzają, że w takim przypadku spadkobiercy należy przypisać wszystkie te przychody i koszty, których moment uzyskania/poniesienia – określony zgodnie z odpowiednimi przepisami updof – przypada od dnia następnego po dniu śmierci spadkodawcy.

Jak czytamy w interpretacji KIS z 14.05.018 r. (0115-KDIT3.4011.161.2018.1.MR), z dniem śmierci wspólnika spółki jawnej (spadkodawcy) spadkobierca nabył spadek, w tym ogół praw i obowiązków w spółce jawnej, co oznacza, że przychody i koszty spółki jawnej uzyskane po tym dniu stanowią dla niego przychody i koszty z pozarolniczej działalności gospodarczej (z uwzględnieniem art. 8 ust. 1 i 2 updof). Spółka jawna, zgodnie z postanowieniami umowy spółki, po śmierci wspólnika kontynuuje działalność gospodarczą ze spadkobiercą zmarłego wspólnika. Wobec tego zapisy w księgach rachunkowych, dotyczące przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów, spółka jawna powinna kontynuować zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości oraz updof.

Przykładowo koszty wynagrodzeń pracowniczych należnych za miesiąc, w którym zmarł spadkodawca (ew. też za wcześniejsze miesiące), stanowią koszt spadkobiercy, jeśli data poniesienia tego kosztu – określona zgodnie z art. 22 ust. 6ba i 6bb oraz art. 23 ust. 1 pkt 55 i 55a updof – przypada od dnia następującego po dniu śmierci spadkodawcy, za cały okres, którego te koszty dotyczą.

Podobnie kosztami spadkobiercy będą odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej podlegających amortyzacji środków trwałych i wnip, dla których data poniesienia kosztu, określona zgodnie z art. 22 ust. 8 i 5 updof, przypada od dnia następującego po dniu śmierci spadkodawcy, za cały okres, którego te odpisy dotyczą.

Spadkobiercy należy także przypisać te koszty niezwiązane bezpośrednio z osiąganiem konkretnych przychodów (koszty pośrednie), w tym dotyczące okresów przekraczających rok podatkowy, rozliczane do celów bilansowych przez czynne międzyokresowe rozliczenia kosztów, dla których data poniesienia kosztu – określona zgodnie z art. 22 ust. 5c i 5d updof – przypada od dnia następującego po dniu śmierci spadkodawcy.

Żaden przepis updof nie przewiduje możliwości proporcjonalnego podziału przychodów/kosztów przypadających na wspólnika spółki jawnej, w zależności od długości okresu pozostawania przez niego wspólnikiem w takiej spółce w trakcie trwania okresu rozliczeniowego. Wysokość przychodu/kosztu przypadającego na spadkobiercę z tytułu udziału w spółce jawnej należy określić stosownie do art. 8 ust. 1 updof – proporcjonalnie do prawa do udziału w zysku przysługującego na niego zgodnie z umową spółki.

To, że za miesiąc śmierci spadkobiercy przychodów i kosztów nie należy dzielić proporcjonalnie między obecnego i zmarłego wspólnika, potwierdza też interpretacja IS w Katowicach z 15.06.2015 r. (IBPBI/1/4511-342/15/AB).

Ponadto trzeba pamiętać, że spadkobierca nie jest zobowiązany do samodzielnego obliczenia i wpłaty PIT należnego od spadkodawcy za okres od pierwszego dnia roku podatkowego, w którym nastąpiła śmierć, do dnia śmierci spadkodawcy, ani nie jest uprawniony do uwzględniania we własnych rozliczeniach podatkowych zaliczek na PIT opłaconych przez spadkodawcę w trakcie trwania roku podatkowego, do dnia śmierci.