Upadłość w czasie pandemii – nowe zasady

Takie rozwiązanie wprowadziła ustawa z 16.04.2020 o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 695), nowelizująca ustawę z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374, tzw. specustawa).

Zgodnie z art. 15zzra ust. 1 specustawy bieg 30-dniowego terminu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega przerwaniu.

Dotyczy to jednak tylko tych przedsiębiorców, których niewypłacalność powstała:

• z powodu COVID-19 oraz
• w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.

Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii 30-dniowy termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości biegnie na nowo.

Jednocześnie ustanowiono domniemanie, zgodnie z którym, jeżeli stan niewypłacalności przedsiębiorcy powstał w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, to zaistniał z powodu COVID-19. Domniemanie to ma charakter wzruszalny, jednak ciężar udowodnienia, że stan niewypłacalności przedsiębiorcy nie zaistniał z powodu epidemii COVID-19 lub zaistniał przed dniem ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego, będzie spoczywał na wierzycielu.

W praktyce oznacza to, że każdy przedsiębiorca lub podmiot reprezentujący przedsiębiorcę, który zaprzestał wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań w okresie:

• do 13.03.2020 lub
• od 14.02.2020 z przyczyn innych niż rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2,

w celu uniknięcia odpowiedzialności cywilnej, karnej oraz podatkowej powinien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od dnia trwałej utraty zdolności do wykonywania bieżących wymagalnych zobowiązań.

Natomiast przedsiębiorcy lub podmioty reprezentujące przedsiębiorców, którzy zaprzestali wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań od 14.03.2020 z powodu epidemii COVID-19, nie mają obowiązku zgłaszania wniosku o ogłoszenie upadłości do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. W konsekwencji należy także uznać, że w stosunku do tych przedsiębiorców lub podmiotów je reprezentujących, w okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii zostały zniesione sankcje za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, w tym – oprócz sankcji karnych i cywilnych – także sankcja przewidziana w art. 116 Op w postaci odpowiedzialności za zaległości podatkowe członków zarządów spółek kapitałowych.

Oczywiście zagrożenie ww. sankcjami odżywa, jeżeli w terminie 30 dniu od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii przedsiębiorcy nie uda się poprawić swojej sytuacji finansowej, a wniosek o ogłoszenie upadłości nie zostanie zgłoszony bądź w stosunku do przedsiębiorcy nie zostanie otwarte postępowanie restrukturyzacyjne.

Wskazać bowiem należy, że nowelizacja specustawy zakłada nadanie statusu spraw pilnych sprawom o rozpoznanie wniosków o restrukturyzację złożonych na podstawie ustawy z 15.05.2015 Prawo restrukturyzacyjne (DzU z 2019 poz. 243). Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Co istotne, otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego we właściwym czasie, podobnie jak zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości, stanowi podstawę do uwolnienia się od odpowiedzialności cywilnej, karnej lub podatkowej podmiotów reprezentujących przedsiębiorców.

Na marginesie należy zaznaczyć, że przepisy znowelizowanej ustawy nie tamują możliwości złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy przez jego wierzycieli.