Ubezpieczenie zdrowotne osoby prowadzącej dział specjalny produkcji rolnej i zatrudnionej na etacie

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (DzU z 2021 r. poz. 266) przez „rolnika” rozumie się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium RP, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy.

Zasadniczo rolnicy podlegają ubezpieczeniu w KRUS (art. 1 ust. 1 ww. ustawy). Nie dotyczy to jednak osób zatrudnionych na etacie. To, że osoba podlegająca ubezpieczeniom społecznym w ZUS nie podlega im w KRUS, wynika z art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 3 tej ustawy. Art. 7 ust. 1 stanowi, że ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu podlega z mocy ustawy:

• rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny,
• domownik ww. rolnika,

jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Natomiast z art. 16 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wynika, że przepisów ust. 1 i 2 pkt 1, 2 i 4 (dotyczących podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu) nie stosuje się do osoby, która podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub ma ustalone prawo do emerytury lub renty bądź ma ustalone prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

W analizowanej sytuacji mamy więc do czynienia z osobą podlegają ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu w ZUS, która jednocześnie spełnia definicję rolnika.

Należy zatem rozważyć, czy osoba ubezpieczona społecznie w ZUS, spełniająca definicję rolnika, ale niepodlegająca rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu (w KRUS), podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia działu specjalnego jako rolnik.

Na pewno podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu w ZUS z tytułu umowy o pracę. Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 i 34 ustawy zdrowotnej obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają m.in.:

• osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są:
• pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
• rolnikami lub ich domownikami w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• rolnicy i ich domownicy, którzy nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie pkt 1–33 i 35–37.

Rolnik (prowadzący dział specjalny), który nie podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników, nie podlega też ubezpieczeniu zdrowotnemu jako rolnik. Ma bowiem inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego – umowę o pracę. Przy takim zbiegu tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego ubezpieczenie zdrowotne jest tylko z umowy o pracę.

Wejście w życie tzw. Polskiego Ładu w tym zakresie nie zmieniło zasad podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.